Tan Malaka

1897 - 1949

Ibrahim gelar Datuk Tan Malaka is naar alle waarschijnlijkheid geboren in 1897 en behoorde tot de Minangkabauers, een stam die aan de Westkust van Sumatra woont. Tijdens zijn jeugd viel hij op door zijn intelligentie. Zijn Nederlandse leraar Horensma zorgde ervoor dat Malaka in Nederland kon studeren. In Haarlem behaalde Malaka zijn leraarsakte. In Nederland maakt hij ook kennis met iets wat de rest van zijn leven zou beïnvloeden: het communisme.
Terug in Indonesië ging Malaka aan de slag als onderwijzer. Daar werd hij de voorman van de Indonesische Communistische partij, de PKI Nadat Malaka had gesproken op een bijeenkomst van stakers werd hij Indonesië uitgewezen en verbannen naar Nederland. In 1922 kwam hij in Nederland aan en werd met groot enthousiasme begroet door de CPH (later CPN) Hij stond in datzelfde jaar derde op de verkiezingslijst van de CPH en miste maar net een zetel in de Tweede kamer. Na Nederland vertrok Malaka naar Moskou, waar hij sprak voor het Komintern. Het Komintern benoemde hem als de vertegenwoordiger voor Zuidoost Azië.
Na werk verricht te hebben voor het Komintern in China vertrok Malaka naar de Filippijnen in 1925. Hij mocht nog altijd niet terugkeren naar Indonesië. Maar Indonesië bleef zijn aandacht opeisen en de twee jaren die erop volgde zwierf Malaka door Singapore, Thailand en de Filippijnen. Daar werd hij in 1927 gearresteerd wegens zijn politieke activiteiten en na een spraakmakend proces, die alle voorpagina’s haalde, het land uitgezet. Gedurende de jaren die erop volgde bleef het voor Malaka moeilijk om zijn politieke activiteiten te ontplooien en werd hij met regelmaat gedwongen een land te verlaten.
Tijdens de tweede wereldoorlog slaagde Malaka erin om terug te keren naar Indonesië, na meer dan twintig jaar verblijf in het buitenland. Zijn belangrijkste prestatie daar was dat hij erin slaagde om het lot van de romusha’s (inlandse dwangarbeiders) te verbeteren. Hij had grote kritiek op de toenmalige leiders, Sukarno en Hatta die samenwerkten met de Japanse bezettingsmacht en zich ook loyaal aan hen opstelden. Hij zag in dat de belofte van zelfstandigheid van de Japanners slechts een wassen neus was.
Uiteindelijk vond Malaka de dood toen hij vluchtte voor de Nederlanders in 1949. Hij werd standrechtelijk geëxecuteerd door een groep van Indonesische opstandelingen.

Werken:

Toespraak van 12 november 1922 voor het Komintern, 1922

Brief, 1924

Antwoord van Tan Malaka aan de gouverneur-generaal, 1925

Brief uit Singapore, 1925

Brief uit Timor, 1926

Ter verdediging van Indonesia Merdeka, 1946