Geschreven: 1986
Bron: Rood, 6 maart 1986, 18e jaargang, nr. 4, p. 10
Deze versie: Spelling aangepast
Transcriptie: Ernest Mandel - Internet-Archief: www.ernestmandel.org
HTML: F., voor het Marxists Internet Archive, maart 2007
De dood van Marcel Liebman is een groot verlies voor de Belgische arbeidersbeweging. De meest beslagen marxistische historicus en één van de meest integere revolutionair socialistische militanten ging heen. La Gauche verliest een oud medewerker en een politieke vriend.
Met zijn doctoraatsthesis over de oorsprong van de Belgische communistische beweging bewees Marcel Liebman dat hij een objectief marxistisch historicus was. Hij liet zich niet beïnvloeden door de stalinistische vervalsingen, noch door de pogingen van sociaaldemocraten en academici om de gevolgen van de definitieve politieke draai van de BWP te verdoezelen, toen deze zich integreerde in het burgerlijk staatsapparaat, op het moment dat de eerste wereldoorlog uitbrak.
In dezelfde optiek schreef Liebman “Les Socialistes Belges 1885-1914”, het derde deel van de monumentale “Geschiedenis van de Belgische Arbeidersbeweging”, uitgegeven door de Editions Vie Ouvrière en nog niet voltooid. Marcel bereidde in die reeks een ander werk voor, toen zijn lange en pijnlijke ziekte hem velde.
Maar Marcel Liebman was meer dan een historicus van de Belgische arbeidersbeweging. Hij schreef ook over de Russische revolutie en over Lenin. Zijn werk “Le Léninimse sous Lénine” kreeg terecht internationale erkenning. Dat boek, uitgegeven bij Editions Le Seuil, behoort tot de zeldzame werken, die op een correcte manier de ideeën en praktijk van Lenin weergeven. Het vernietigt heel wat mythen en bevestigt dat Stalin helemaal geen “product van het leninisme” is (om niet te zeggen een product van het marxisme), maar precies het tegengestelde van de grote Russische revolutionair, waarvan hij het werk en de doctrine ontaardde.
Marcel Liebman was geen salontheoreticus. Hij engageerde zich als militant, hij nam deel aan de politieke strijd in de laatste dertig jaar. Veel van die gevechten voerden we samen; de verdediging van de Algerijnse, Vietnamese en Cubaanse revolutionairen, de strijd van de linkerzijde in de BSP tussen 1954 en 1965, de strijd tegen de wetsontwerpen op de ordehandhaving tijdens de regering Spaak-Lefèvre in 1961, de strijd tegen het dictaat van het congres van de “onverenigbaarheden” van de BSP In 1964, dat leidde tot onze uitsluiting in 1965, de oprichting van de UGS, de strijd tegen de NATO en de bewapeningswedloop, de strijd voor het recht op zelfbeschikking van het Palestijnse volk enzovoort...
Na de crisis van de UGS, die leidde tot de oprichting van de RAL en later de SAP, gingen onze wegen enigszins uiteen, tenminste voor wat de Belgische politiek betreft (voor de internationale problemen zat het anders). Maar onze vriendschap is blijven bestaan. Tot het einde hadden we dezelfde overtuiging ; de toekomst van de arbeidersklasse, de toekomst van de mensheid hangen af van de verwezenlijking van het revolutionair marxistisch programma tegenover de jammerlijke mislukkingen van het reformisme en het stalinisme.