Keuzemenu aan/uit

Andere talen: AF AR BN CA CS DA DE EL EN EO ES ET EU FA FI FR HE HI HU HY ID IS IT JA KA KO KU MK ML NE NO OC PA PL PS PT RO RU SD SH SI SK SL SQ SV SW TA TH TL TR UR VI ZH

Marxistisch Internet-Archief, Nederlandstalig

“De filosofen hebben de wereld slechts verschillend geïnterpreteerd; het komt er op aan haar te veranderen.”
- Karl Marx, Stellingen over Feuerbach, stelling 11 -

25 juli 2021

Robert Havemann (1966): Dialectiek zonder dogma

Cybernetica en denken. Het ‘ruimte-tijd’-model van onze waarneming

De kennistheoretische fundering van het moderne materialisme is een oneindig proces dat eigenlijk slechts bestaat in het steeds vollediger begrijpen van de samenhangen van deze wereld. Daar wij dit proces echter nooit geheel ten einde kunnen brengen, komen we ook nooit tot een volledige fundering. Steeds opnieuw moeten we ook onze wijsgerige grondposities toetsen, opnieuw in twijfel trekken en moeten we ook bereid zijn onze posities in twijfel te laten trekken. ...

20 juli 2021

Karl Marx (1857-1861): De Grundrisse

BASTIAT EN CAREY

De geschiedenis van de moderne politieke economie eindigt met Ricardo en Sismondi, tegenpolen, de ene Engelssprekend, de andere Frans – net zoals zij begint aan het eind van de 17e eeuw met Petty en Boisguillebert. De latere politiek-economische literatuur is ofwel verdeeld in eclectische, syncretische compendia, zoals het werk van J. St. Mill, ofwel in grondigere uitwerkingen van afzonderlijke takken, zoals Tooke’s History of Prices en, ...

19 juli 2021

Vlaams Marxistisch Tijdschrift

nr. 1, maart, jg. 33, 1999

Paars en rooms-rood - De moeder der verkiezingen - Indonesië - Italiaanse communisten - Postmodernisme en linkse strijd? - Thorstein Veblen - Christelijke arbeidersbeweging en mijnpatronaat

17 juli 2021

Robert Havemann (1966): Dialectiek zonder dogma

Objectief idealisme en mechanistisch materialisme

Wijsgerige problemen hebben velerlei aspecten. Ik zal me in hoofdzaak met de natuurwetenschappelijke aspecten bezighouden, ofschoon het onvermijdelijk zal zijn dat ik daarbij ook met problemen te maken krijg die misschien niet tot het gebied van de natuurwetenschappen behoren. Ik geef dit college al vele jaren; toch zeg ik ieder jaar iets nieuws. Dat ligt in de aard van de natuurwetenschap, die er meer belang bij heeft om nieuwe dingen te leren kennen, dan steeds maar te herhalen wat al bekend is. Ik mag wel aannemen dat de thans zo grote belangstelling voor dit college verband houdt met het feit dat ik enige tijd geleden in Leipzig een voordracht gehouden heb, waarbij ik mij met de vraag bezighield of wijsbegeerte in de een of andere vorm een steun geweest is voor de moderne natuurwetenschap bij de oplossing van haar problemen. ...

14 juli 2021

Robert Havemann (1966): Dialectiek zonder dogma

Was de filosofie een steun voor de moderne natuurwetenschap bij de oplossing van haar problemen? ...

9 juli 2021

Karl Marx (1857-1861): De Grundrisse

... maar De Grundrisse stond op zichzelf als het resultaat van de meest intense periode van Marx’ tien jaar durende, diepgaande studie van de economie. Het is een buitengewoon rijk en tot nadenken stemmend werk, dat tekenen vertoont van humanisme en de invloed van de hegeliaanse dialectische methode. Let wel, Marx had niet de bedoeling het zo te publiceren, het is soms ruw van stijl. ...

8 juli 2021

Toestanden, 21 oktober 1988, nr. 6, jg. 1

Centraal Akkoord? – Black Monday – Algerije – Kafka – Nieuwe media – Wetenschapsbeleid – het Stuc – Nieuwe coöperatieven – het Blok aan het been – Magische Mannendag

8 juli 2021

Robert Havemann (1966): Dialectiek zonder dogma

Dit boek is een communistisch boek. Maar het richt zich tot mensen van ieder geloof en iedere politieke richting. Het vergt geen instemming zonder kritiek, maar nodigt uit tot tegenspraak, tot twijfel. Slechts door te twijfelen aan het oude, overwinnen we het oude en behouden toch de rijkdom ervan en slechts door de twijfel aan het nieuwe, verwerven we het nieuwe en houden we het levend. ...

1 juli 2021

Het Rode Boekje

Citaten van voorzitter Mao Zedong, meestal het Rode Boekje genoemd, was een publicatie van de regering van de Volksrepubliek China en werd eerst uitgegeven in april 1964. Het was samengesteld door maarschalk Lin Biao in eerste instantie ten behoeve van het Volksbevrijdingsleger. ...

28 juni 2021

Gerard Barendregt (1969): 3e Internationale 5O jaar geleden opgericht (slot)

De opheldering kwam in de vorm van de eerste wereldoorlog, de grote interimperialistische worsteling waarin de IIe Internationale roemloos ten onder ging in een baaierd van nationalistische hysterie. Zo groot was de verbijstering, de onvoorbereidheid op deze catastrofe, dat het enige tijd duurde voordat de linkse internationalistisch georiënteerde anti-oorlogskrachten tot nieuwe initiatieven kwamen. ...

22 juni 2021

Ernest Mandel (1986): Ter verdediging van de socialistische planning

Een nieuwe vertaling ...

Alec Nove (1987): Markten en Socialisme

Ik ben Ernest Mandel erkentelijk voor zijn doordachte kritiek op mijn ideeën betreffende “marktsocialisme”

Ernest Mandel (1988): De mythe van het marktsocialisme

Wij moeten Alec Nove dankbaar zijn dat hij de controverse tot de hoofdzaken heeft beperkt, en afleidingsmanoeuvres en bijzaken heeft vermeden. Ons debat heeft geen betrekking op de meest adequate strategie om onmiddellijke snelle economische groei en grotere sociale gelijkheid te verzekeren in relatief minder ontwikkelde landen. Noch is het onderwerp ervan de oorzaak/oorzaken van het steeds slechter functioneren van de bureaucratisch geleide economieën in de USSR en Oost-Europa, en de volgende stap vooruit voor deze landen; noch betreft het de bepaling van de manier waarop in het Westen met het kapitalisme moet worden gebroken, of de ontdekking van enkele “algemene wetten” die de overgang tussen kapitalisme en socialisme bepalen. Onze onenigheid draait slechts om twee vragen: of het socialisme zoals Marx dat heeft opgevat – dat wil zeggen een samenleving geregeerd door vrije geassocieerde producenten, waarin de koopwarenproductie (markteconomie), de sociale klassen en de staat zijn afgestorven – haalbaar is, en of het wenselijk is – een noodzakelijke voorwaarde is voor een zo groot mogelijke emancipatie en zelfverwerkelijking van een zo groot mogelijk aantal mensen.

21 juni 2021

Eleanor Marx (1883): Karl Marx

Misschien is er geen gepaste tijd voor het schrijven van een biografie van een groot man als deze, onmiddellijk na zijn dood, en de taak is dubbel zo moeilijk wanneer zij rust op iemand die hem kende en liefhad. Het is voor mij onmogelijk om nu meer te doen dan een zo kort mogelijke schets te geven van mijn vaders leven. ...

15 juni 2021

Gerard Barendregt (1969): 3e Internationale 5O jaar geleden opgericht

De vooruitgang van de mens is langzaam, soms met meer vallen dan opstaan, met 1 stap vooruit en 2 achteruit. Maar een enkele keer ook schoksgewijs met grote sprongen vooruit, waarop dan conservatieve reacties en/of lange trage perioden van stille voorbereidende groei volgen. Die revolutionaire sprongen, schokken, explosies zijn beslissend: de Franse revolutie 1789-1793, de revolutie van 1830, die van 1848-1849, de Commune van 1871, de Russische revolutie van 1905, die van maart en november 1917, en hun doorwerking 1917-1921, de radicale periode van na de Tweede Wereldoorlog 1944-1948/1949. ...

13 juni 2021

T. W. (1969): Boekbespreking De accumulatietheorie (deel 6)

T. W. (1969): Boekbespreking De accumulatietheorie (deel 7)

5 juni 2021

Tom Bottomore (1975): Marxistische sociologie

De belangrijkste bijdrage aan de bestudering van de revolutie door Bauer was echter zijn theorie van de ‘langzame revolutie’. Hij maakte onderscheid (zoals Marx ook had gedaan) tussen een politieke revolutie en een sociale revolutie; de eerste kan plotseling en gewelddadig zijn, maar als zij niet vergezeld wordt door fundamentele veranderingen in de productieverhoudingen en sociale betrekkingen komt het er op neer dat er niet meer verandert dan dat de ene regerende minderheid door de volgende wordt vervangen. De veranderingen in de sociale betrekkingen, te beginnen in de productiesfeer, vormen de sociale revolutie, die zich veel langzamer ontplooit; de socialistische maatschappij kan slechts gradueel worden opgebouwd over een lange periode, door middel van radicale hervormingen in vele verschillende sferen van het leven. ...

30 mei 2021

1969: Revolutie en universiteit

Deze tekst is een resolutieontwerp bestemd voor discussie binnen de “Mouvement Révolutionnaire”. ...

29 mei 2021

1969: Platform van het Palestijns Volksbevrijdings Front

Hiernaast drukken wij het politieke platform af van het Palestijnse Volks Bevrijdings Front: één van de drie verzetsorganisaties. Naast het Front bestaan nog Al Fatah en de OLP. Het bevrijdingsfront is de enige marxististisch-leninistische organisatie van de drie. Het is onafhankelijk zowel van iedere Arabische regering als van Moskou en Peking. Het was het Front dat de aanslag op het El Al-vliegtuig in Athene uitvoerde. Na de aanslag heeft het Front een manifest uitgegeven waarin gepleit wordt voor de vorming van een socialistisch Palestina waarin twee nationaliteiten nl. de Joodse en de Arabische naast elkaar leven. Het Front baseert zich geheel op de klassenstrijd zulks in tegenstelling tot Al Fatah – de grootste organisatie – die een meerklassenorganisatie is waarin verschillende politieke stromingen elkaar bestrijden. ...

26 mei 2021

T. W. (1969): Boekbespreking De accumulatietheorie (deel 5)

“De door Marx voorspelde technologische ontwikkeling als een overwegend arbeidsbesparende (is) aanvechtbaar gebleken.” Ondanks de vele citaten van verschillende economen die Van Santen hier geeft lijkt het ons moeilijk hem hier te volgen. Dat er tegengestelde tendensen aanwezig zijn is natuurlijk juist. Dat er uitvindingen zijn die kapitaalbesparend werken zal niemand ontkennen. Maar het gaat om de technologische ontwikkeling, niet om de één of andere uitvinding. ...

23 mei 2021

G. Barendrecht (1969): Boekbespreking: Gorz een belangrijk theoreticus

Reeds enige jaren is er een internationale socialistische discussie op gang gekomen, waarbij alle mogelijke opvattingen van verschillende stromingen uit de traditionele arbeidersbeweging op de helling worden gezet. Een der figuren die daarin een groot aandeel heeft gehad en nog heeft is André Gorz,redacteur van het tijdschrift Temps Modernes (opgekomen onder leiding van Sartre c.s.) dat een zeer belangrijke stimulerende rol speelt in die discussie. De Nederlandse linkervleugel is pas kort uit zijn provinciale isolement verlost en met die discussie bekend geraakt, waardoor elke nieuwe bijdrage tot het toegankelijk maken van serieuze buitenlandse socialistische geschriften zonder meer moet worden toegejuicht; ...

23 mei 2021

T. W. (1969): Boekbespreking De accumulatietheorie (deel 4)

De vraag of accumuleren en consumeren tegengestelde begrippen zijn, waarbij vergroting van de ene ten koste van de andere gaat of dat zij samen kunnen gaan is geen vraagstuk voor een marxist doch wel voor iemand die meent dat de maatschappij door middel van hervormingen fundamenteel gewijzigd kan worden. Dialectisch gezien is accumulatie (opeenhoping van kapitaal) de ontkenning (negatie) van de consumptie. ...

22 mei 2021

Vlaams Marxistisch Tijdschrift

nr. 4, december, jg. 34, 2000

De politieke kaart na de gemeenteraadsverkiezingen
Vlaanderen: wat we zelf doen, doen we beter ... niet
De Vlaamse identiteit en het Blok
Vlaams Blok en Vlaamse Beweging
Zeg mij voor wie jij in Brussel en Wallonië stemde ...
Het vredesproces in het Midden-Oosten. Processie van Echternach of Via Dolorosa?
Hebreeuws, Arabisch en dood. Over de fatale gevolgen van een onhoudbare tussenoplossing
De erfenis van Lumumba is er voor vandaag, niet voor gisteren
De totaalvisie van Jaap Kruithof
Het einde van de homo economicus?
De bijdrage van Bernard-Henri Levy tot Sartres comeback
“De man die de weg wees”. Over Paul De Groot
Met Olivier Boehme op naar een Vlaamse Historikerstreit?

19 mei 2021

T. W. (1968): Boekbespreking De accumulatietheorie (deel 3)

De hoogte van het arbeidsloon in de kapitalistische maatschappij wordt voor een belangrijk deel beïnvloed door de strijd van de arbeiders, door hun organisatie. Van Santen formuleert het aldus: ...

17 mei 2021

De Internationale, nr. 11, jg. 11, 1968

- G. Barendregt (1968): Congo-Brazzaville en Afrika
- G. Bandhopadhaya (1968): Bengalen: Volksfront en boerenopstand
- J.R. Gandini (1968): Australië: een beoordeling en een kritiek
- T. W. (1968): De accumulatietheorie (deel 2)

16 mei 2021

Redactie (1968): Cuba en de USSR

De Tsjecho-Slowaakse gebeurtenissen hebben allerwege reacties opgeroepen. Niet alleen onder de linkse beweging, maar ook onder de uitgesproken imperialistische krachten. Terwijl na de Hongaarse opstand een golf van anticommunisme over de wereld ging, zijn de pogingen van de bourgeoisie om zich van de situatie meester te maken tijdens de gebeurtenissen in Tsjecho-Slowakije spaak gelopen op de veranderingen die er sindsdien in de wereldsituatie hebben plaatsgevonden. Duidelijker nog dan toen is het dat het Amerikaanse imperialisme wel het minst het recht heeft zich in deze aangelegenheid te mengen. ...