H. Rubens

Het fatale jaar 1939

Bron: De Internationale, orgaan van de Nederlandse sectie van de IVe Internationale, mei 1967, jg. 10
Deze versie: Spelling aangepast
Transcriptie/HTML en contact: Adrien Verlee, voor het Marxists Internet Archive
| Hoe te citeren? — Graag bronvermelding !

Standaard     Leesmodus     Printmodus

Een dezer dagen is in een bijlage van De Waarheid een stuk gepubliceerd uit hetgeen de Groot noemt “mijn politieke biografie”. Het gaat hier om “het fatale jaar 1939”, meer in het bijzonder om het Stalin-Hitler-pact of zoals De Groot het noemt: het pact tussen Hitler-Duitsland en de Sovjet-Unie.

Doel van de Groot is aan te tonen dat de CPN of beter gezegd hijzelf in die tijd een van de Sovjetleiders onafhankelijke politiek voerde. In zekere zin moeten wij beamen dat de Groot gelijk heeft.

Hij heeft in bepaalde mate een politiek gevoerd die iets afweek van hetgeen de officiële lijn van Moskou was. Niet dat de Groot deze lijn niet volledig onderschreef. Integendeel. Hij was een consequentere stalinist dan Stalin.

Deze laatste had rekening te houden met verschillende tendensen die er in de Sovjetbureaucratie aanwezig waren, vandaar de zigzag politiek die zo kenmerkend voor hem was. De Groot volgde deze zigzags niet alleen blindelings maar voerde ze zelfs tot in het absurde verder, al lag hij soms wel een ronde achter. En in dit absurde ligt de “onafhankelijkheid” van de Groot. Ja eigenlijk was de Groot de spiegel waarin men de consequenties van de door Stalin gevoerde politiek kon zien.

Laten wij enige voorbeelden geven.
de Groot schrijft in de reeds genoemde bijlage van De Waarheid “Het Pact (tussen Stalin en Hitler! H.R.) was in militair opzicht verantwoord om in de oorlog van Duitsland tegen Polen neutraal te blijven.” Voor ons was echter elke neiging tot compromissen tussen Nederland en Hitler-Duitsland funest.” En verder:
“Voor ons was de verdediging van Polen tegen de Duitse overweldigers een nationale vrijheidsoorlog van het Poolse volk, die ons in het belang van onze eigen veiligheid tot solidariteit verplichtte.”

Om te beginnen is het kolder te schrijven dat het voor de Sovjet-Unie in militair opzicht verantwoord was om neutraal te blijven bij een Duitse aanval op het aan zijn grenzen liggende Polen en met de wetenschap dat Duitsland de Sovjet-Unie moest aanvallen, terwijl Nederland zich solidair moest verklaren met Polen.

Met deze stellingen neemt de Groot ech ter de aanloop tot het standpunt van de verdediging van kapitalistisch Nederland, de absurde uitwas van de Groots stalinisme. In “Het Volksdagblad” van 4 september 1939 dat de Groot met veel trots voor een gedeelte in zijn “biografisch” stuk liet afdrukken lezen wij: “Allen, die de vrijheid en onafhankelijkheid van het Nederlandse volk willen verdedigen moeten zich thans aaneensluiten om, ten koste van alles en onder omstandigheden elke fascistische aanval desnoods met de wapens in de hand af te slaan.” De schrijver van het artikel is de Groot.

Wat zou een internationalistisch stand punt zijn geweest?

Zowel voor de Nederlandse, Poolse, Russische of welke andere Europese arbeidersklasse ook was het Duitse fascisme een dodelijk gevaar.

Het zou de plicht zijn geweest van de Sovjet-Unie en in het bijzonder van de Communistische Internationale de arbeiders in Europa op te roepen tot een kruistocht tegen nazi-Duitsland. In plaats van een verdrag met Hitler te sluiten had de Sovjet-Unie de Poolse arbeidersklasse te hulp moeten snellen. Men had de Duitse arbeiders moeten oproepen de oorlog om te zetten in een burgeroorlog tegen de eigen bourgeoisie. Hetzelfde zou de plicht zijn geweest van alle communistische partijen in Europa. Maar aan het hoofd van de communistische partijen stonden stalinisten en geen revolutionairen. Het was Stalin die verantwoordelijk was voor de tragische nederlaag van de Duitse arbeidersklasse in 1933, door zijn onmetelijke onderschatting van het fascisme en zijn fatale politiek tegenover de sociaaldemocratie.

Het was Stalin niet mogelijk een beroep op de arbeiders te doen. Hij kon geen internationalistische politiek voeren die de arbeiders in Europa mobiliseerde. Aan teveel nederlagen was hij schuldig. Het pact met Hitler was de vervanging voor een internationalistische politiek die gericht geweest zou moeten zijn op de omverwerping van de Europese bourgeoisie, Stalin had de Italiaanse, de Duitse de Franse en Spaanse arbeiders overgeleverd aan hele en halve fascistische regimes omdat het isolement van de Sovjet-Unie met zijn theorie van “het socialisme in één land” de basis was voor het bestaan van de stalinistische bureaucratie in dat land.

Stalin moest wel met Hitler pacteren, bovendien moest hij tijd winnen omdat hij de hele leiding van het Rode Leger, met zijn beproefde en ervaren leiders kort tevoren tegen de muur had laten zetten.

Over dit alles lezen wij bij Paul de Groot niets. Maar zomin als Stalin tot een internationalistische politiek in staat was, zomin was de Groot daartoe in staat. Hij spreekt nu over “een Poolse vrijheidsoorlog” daarbij verzwijgend dat in Polen anno 1939 een semifascistische kliek aan het bewind was, die eigenlijk de weg voor Hitler al had gebaand. de Groot spreekt met geen woord over de “bevrijding van het Poolse proletariaat van zowel het Poolse als van het Duitse fascisme.” Hij spreekt van een Poolse vrijheidsstrijd en aanvaardt daarmee de onderdrukkers van de Poolse arbeiders. Maar hij doet dat omdat hij van een Nederlandse vrijheidsstrijd wil spreken en zijn nationalisme wil rechtvaardigen. Het geval staat niet op zichzelf. Zo zou de opheffing van de Communistische Internationale in de oorlog door Stalin – om de kapitalistische bondgenoten een plezier te doen – de Groot in mei 1945 brengen tot de opheffing van de CPN, Zo leidde de stalinistische theorie van het “vreedzaam overgaan van het kapitalisme naar het socialisme” (zie het laatste partijprogram van de CPSU) de Groot tot het aanvaarden van de monarchie in Nederland.

Het typische, doch niet verwonderlijke in de biografie van de Groot is, dat hij de Communistische Internationale en de Sovjetregering aanvalt maar Stalin blijft prijzen.

Vermakelijk is het te lezen hoe Stalin de Groot gelijk geeft. Hij schrijft: “Stalin heeft na de oorlog zijn in 1939 ingenomen standpunt gecorrigeerd. Hij heeft erkend dat: “de strijd tussen de kapitalistische landen om de markten en hun wens om hun concurrenten te wurgen (dit noemt de Groot “vrijheidsoorlogen” H.R.) in de praktijk sterker bleken dan de tegenstellingen tussen het kamp van het kapitalisme en het kamp van het socialisme.” Enige regels daarvoor zegt de Groot echter: “De Engelse, Franse en Amerikaanse imperialisten waren bereid te “offeren” maar niet hun eigen wereldheerschappij.” Inderdaad de imperialisten waren bereid te offeren. Maar niet zoveel, dat zij toch jaren gewacht hebben met de oprichting van “het tweede front” in het westen. Zij hebben de Sovjet-Unie materiaal gezonden omdat een Duitse overwinning in het oosten Hitler schier onoverwinnelijk zou hebben gemaakt, met het Russische graan, de olie, de steenkool en de industriële mogelijkheden, om van de strategische niet te spreken. Stalins opvatting over de tegenstellingen tussen “het socialistische kamp en het kapitalistische kamp” is zijn zoveelste blunder en zij bevestigen de onjuistheid van de Groots “nationale politiek”.

Het is geen kunst om honderden citaten te brengen waaruit blijkt dat de Groot alle misdaden en fouten van Stalin kritiekloos heeft goedgekeurd.

De Groot schrijft nu dat de leiders van de Poolse communistische partij allemaal terecht werden gesteld in de Sovjet-Unie. Zij vielen “als slachtoffers van de spionnenjacht in de Sovjet-Unie die onder aanvoering van de minister van binnenlandse zaken Jezjov had plaatsgevonden.” Over de verantwoordelijkheid van Stalin voor deze en duizenden andere moordpartijen in de Sovjet-Unie rept de Groot met geen woord. Maar Jezjov kan wel als schuldige verschijnen want deze is zelf door Stalin geliquideerd toen hij te gevaarlijk werd. Toen de beruchte Moskouse processen werden gehouden vernamen wij niets van de onafhankelijke politiek van de Groot. Toen de bekende bolsjewieken en leiders van de Oktoberrevolutie zoals Zinovjev, Kamenev, Smirnov e.a. werden veroordeeld en doodgeschoten zei de openbare aanklager Vysjinski: “Ik eis dat deze dol geworden honden, allen tot de laatste toe zullen worden doodgeschoten! “De zojuist “gezuiverde” uitgeverij Pegasus gaf een boek uit. Wij ontleenden aan dit boek deze uitspraak van Vysjinski (De waarheid over het proces tegen de terroristische samenweerders, 1936).

Wij willen niet eindigen met voorspellingen of conclusies. Wij schudden alleen maar het hoofd over zoveel degeneratie van de communistische beweging en de cynische brutaliteit van de geborneerde bureaucraat de Groot die alleen maar speculeert op de vergeetachtigheid van de mensen en die op de grofste wijze misbruik maakt van de antikapitalistische gevoelens van de communistische arbeiders.
H. RUBENS