Geschreven: eind augustus 1866
Bron: Tegen het reformisme, Uitgeverij Progres, Moskou 1990. Een bundel teksten (extracten) rond het thema reformisme
Vertaling: Uitgeverij Progres
Deze versie: Spelling - Voetnoten zijn niet overgenomen
Transcriptie/HTML en contact: Adrien Verlee, voor het Marxists Internet Archive
Laatste bewerking: 22 januari 2009
| Zie ook: - De vakbeweging en de strijd voor het socialisme - Systeemconforme vakorganisaties? - De vakbonden in het tijdperk van de imperialistische ontaarding |
Het kapitaal is een geconcentreerde maatschappelijke kracht, terwijl de arbeider slechts beschikt over zijn eigen werkkracht. Als gevolg hiervan kan een overeenkomst tussen het kapitaal en de arbeid nooit op rechtvaardige basis worden gesloten, zelfs niet een rechtvaardige in de visie van een maatschappij, waar eigendom door materiële middelen van bestaan met levende productieve kracht in oppositie staat. De sociale kracht van de arbeiders berust alleen in hun kwantiteit. Maar de kracht van hun kwantitatieve voorsprong wordt tenietgedaan door hun versnippering. De versnippering der arbeiders ontstaat en blijft voortbestaan vanwege de onontkoombare onderlinge concurrentie.
De vakbonden ontstonden oorspronkelijk uit elementaire pogingen van de arbeiders om deze concurrentie weg te nemen of op zijn minst te verslappen, om zodanige condities voor een overeenkomst te verwerven, dat zij in elk geval verlost zouden worden uit hun positie van simpele slaven. De onmiddellijke rol van de vakbonden bleef daarom beperkt tot de dagelijkse behoeften, tot pogingen om de voortdurende opmars van het kapitaal te stoppen, kortom, tot problemen van loon en werktijd. Zulk vakbondswerk is niet alleen wettig, maar ook noodzakelijk. Men kan er niet buiten, zolang de huidige productiewijze bestaat. Sterker nog, dit werk moet algemeen verspreid worden door de oprichting en samenbundeling van de vakbonden in alle landen. Aan de andere kant zijn de vakbonden, zonder zich ervan bewust te zijn, organisatiecentra geworden voor de arbeidersklasse, net zoals de middeleeuwse municipaliteiten en communes organisatiecentra waren voor de bourgeoisie. Zijn de vakbonden onontbeerlijk voor de partizanenstrijd tussen het kapitaal en de arbeid, dan zijn zij in nog grotere mate belangrijk als georganiseerde kracht tot vernietiging van het systeem van loonarbeid en macht van het kapitaal zelf.
Daar zij te vaak bezig zijn locale en directe strijd met het kapitaal, hebben de vakbonden zich nog niet volkomen gerealiseerd, welk een kracht zij vormen voor de strijd tegen het systeem van loonslavernij zelf. Daarom hielden zij zich teveel afzijdig van de algemene sociale en politieke ontwikkelingen. De laatste tijd echter is kennelijk bij hen het bewustzijn ontloken van hun grote historische missie; hiervan getuigt, bijvoorbeeld, hun deelname aan de huidige politieke ontwikkelingen in Engeland, hun ruimere opvatting van hun functie in de Verenigde Staten en de volgende op de onlangs in Sheffield gehouden grote conferentie van delegaten van de trade-unions aangenomen resolutie:
‘De huidige conferentie, die de verplichting heeft het werk van de Internationale Associatie voor de samenbundeling van de arbeiders tot één broederlijke bond te beoordelen, adviseert met de grootste klem de verenigingen, die hier vertegenwoordigd zijn lid te worden van deze Associatie, in de veronderstelling, dat deze wezenlijk bijdraagt tot de vooruitgang en opbloei van alle arbeidende mensen’.
Los van hun aanvankelijke doelstellingen moeten zij thans leren om bewust te handelen als organiserende centra van de arbeidersklasse, met als hun grote opdracht de volledige vrijmaking ervan. Zij moeten steun bieden aan elke sociale en politieke ontwikkeling, die in die richting wijst. Zich beschouwend en in praktijk optredend als de vertegenwoordigers van de gehele arbeidersklasse en als strijders voor de belangen ervan, hebben zij de plicht ook de niet georganiseerde arbeiders in hun gelederen zien op te nemen. Zij moeten zich in het bijzonder bekommeren om de arbeiders van de allerslechtste betaalde productietakken, zoals de landarbeiders, die vanwege ongunstige condities volkomen hulpeloos zijn. De vakbonden moeten tegenover de hele wereld aantonen, dat zij geenszins strijden voor kleine, egoïstische belangen, maar voor de vrijmaking van miljoenen verdrukten.
Vertaald uit het Engels