Bron: Engelstalig MIA
HTML, vertaling en contact: Adrien Verlee, voor het Marxists Internet Archive
| Hoe te citeren? — Graag bronvermelding !
Geschreven: 21 mei 1971
Bron: Engelstalig MIA
HTML, vertaling en contact: Adrien Verlee, voor het Marxists Internet Archive
| Hoe te citeren? — Graag bronvermelding !
Ik sta hier voor u uit hoofde van het grondwettelijk mandaat en hecht aan deze boodschap een tweeledig belang. Het is de eerste boodschap van een regering die net is aangetreden, en het beantwoordt aan unieke eisen in onze politieke geschiedenis. Daarom wil ik er speciale aandacht aan besteden, vanwege het huidige belang en vanwege de implicaties voor de toekomst.
Al 27 jaar ben ik in dit gebouw aanwezig, bijna altijd als lid van de parlementaire oppositie. Vandaag ben ik hier als staatshoofd, gekozen door de wil van het volk zoals geratificeerd door het Congres.
Ik ben me er terdege van bewust dat hier de wetten werden besproken en gemaakt voor de agrarische structuur, gebaseerd op de grootte landgoederen; maar ook hier werden verouderde instellingen afgeschaft om de wettelijke basis te leggen voor de landhervorming die we nu doorvoeren. Hier werden de institutionele procedures vastgesteld voor de buitenlandse exploitatie van Chileense nationale rijkdommen; maar ditzelfde Congres herziet deze nu om het Chileense volk terug te geven wat het van rechtswege toekomt.
Het Congres maakt de wetten die de sociale orde reguleren waarin ze zijn geworteld; om deze reden is het al meer dan een eeuw meer ontvankelijk voor de belangen van de machtigen dan voor het lijden van het volk.
Aan het begin van deze zittingsperiode moet ik dit probleem aan de orde stellen. Chili heeft nu een nieuwe politieke macht die als sociale functie heeft niet de traditionele heersende klasse, maar de overgrote meerderheid van het volk te beschermen. Deze verandering in de machtsstructuur moet noodzakelijkerwijs gepaard gaan met ingrijpende veranderingen in de sociaaleconomische orde, veranderingen die het Parlement moet institutionaliseren.
Deze stap voorwaarts in het vrijmaken van de Chileense krachten voor de wederopbouw van de natie moet worden gevolgd door meer doorslaggevende stappen. De landhervorming die nu aan de gang is, de nationalisatie van koper die alleen nog moet worden goedgekeurd door het Plenaire Congres, moet worden gevolgd door nieuwe hervormingen – of deze nu worden geïnitieerd door het parlement of door een regeringsvoorstel, of door de gecombineerde inspanningen van beide machten, of door een plebisciet, wat een wettelijk beroep is op de basis van alle macht, de soevereiniteit van het volk.
We hebben de uitdaging aangenomen om alles opnieuw te bekijken. We willen elke wet, elke bestaande instelling en zelfs elke persoon dringend vragen of ze onze integrale en autonome ontwikkeling al dan niet bevorderen. Ik ben er zeker van dat in de geschiedenis maar weinig nationale parlementen voor zo’n grote uitdaging zijn gesteld.
De omstandigheden in Rusland in 1917 en in Chili op dit moment zijn heel verschillend. Toch is de historische uitdaging vergelijkbaar.
In 1917 nam Rusland beslissingen met enorm verstrekkende gevolgen voor de hedendaagse geschiedenis. Daar dacht men dat het achtergebleven Europa de confrontatie met het geavanceerde Europa kon aangaan, dat de eerste socialistische revolutie niet noodzakelijkerwijs in het hart van de industriële macht hoefde plaats te vinden. Daar werd de uitdaging aangenomen en werd de dictatuur van het proletariaat, een van de methoden om een socialistische samenleving op te bouwen, gevestigd.
Vandaag de dag twijfelt niemand eraan dat naties met een grote bevolking op deze manier in relatief korte tijd hun achterstand kunnen inhalen en het meest geavanceerde niveau van de hedendaagse beschaving kunnen bereiken. De voorbeelden van de Sovjet-Unie en de Chinese Volksrepubliek spreken voor zich.
Net als Rusland destijds, staat Chili nu voor de noodzaak om nieuwe methoden te initiëren om een socialistische samenleving op te bouwen. Onze revolutionaire methode, de pluralistische methode, werd voorzien door de klassieke marxistische theoretici, maar nooit eerder in praktijk gebracht. Sociale denkers geloofden dat de meer ontwikkelde landen, waarschijnlijk Italië of Frankrijk met hun machtige marxistisch georiënteerde arbeiderspartijen, de eersten zouden zijn om dit te doen.
Toch heeft de geschiedenis het opnieuw mogelijk gemaakt om met het verleden te breken en een nieuw samenlevingsmodel op te bouwen, niet alleen daar waar het theoretisch het meest voorspelbaar was, maar ook daar waar de meest gunstige concrete omstandigheden waren gecreëerd voor de verwezenlijking ervan. Vandaag de dag is Chili het eerste land ter wereld dat het tweede model voor de overgang naar een socialistische samenleving in praktijk brengt.
Deze uitdaging wekt grote belangstelling buiten onze landsgrenzen. Iedereen weet of vermoedt dat de geschiedenis hier en nu een nieuwe richting begint in te slaan, zoals wij Chilenen ons bewust zijn van de onderneming. Sommigen onder ons, misschien de minderheid, zien de enorme moeilijkheden van de taak. Anderen, de meerderheid, proberen zich de mogelijkheid voor te stellen om deze taak met succes te volbrengen. Persoonlijk ben ik ervan overtuigd dat we over de nodige energie en capaciteit zullen beschikken om onze inspanningen voort te zetten en de eerste socialistische samenleving te creëren die is opgebouwd volgens een democratisch, pluralistisch en libertair model.
De sceptici en onheilsprofeten zullen zeggen dat het niet mogelijk is. Ze zullen zeggen dat een parlement dat de heersende klassen zo goed heeft gediend, niet kan worden omgevormd tot een parlement van het Chileense volk.
Verder hebben ze nadrukkelijk verklaard dat de strijdkrachten en het korps Carabineros, die tot nu toe de institutionele orde hebben gesteund, die wij willen overwinnen, er niet mee zouden instemmen om de wil van het volk te garanderen als dit zou beslissen over de vestiging van het socialisme in ons land. Ze vergeten het patriottische geweten van de strijdkrachten en de Carabineros, hun traditie van professionalisme en hun gehoorzaamheid aan het burgerlijke gezag. In de woorden van generaal Schneider zijn de strijdkrachten “een integraal en representatief onderdeel van zowel de natie als de staatsstructuur, dat wil zeggen, ze behoren zowel tot de permanente als de tijdelijke sferen, en zijn daarom in staat om de periodieke veranderingen die het politieke leven beïnvloeden binnen een wettelijk regime te organiseren en tegenwicht te bieden.” Aangezien het Nationaal Congres is gebaseerd op de stem van het volk, is er niets in zijn aard dat het ervan weerhoudt zichzelf te veranderen om in feite het Parlement van het Volk te worden. De Chileense strijdkrachten en de Carabineros zullen, trouw aan hun plicht en aan hun traditie van niet-inmenging in het politieke proces, een maatschappelijke organisatie steunen die overeenstemt met de wil van het volk zoals uitgedrukt in de te maken grondwet. Het zal een rechtvaardigere, menselijkere en genereuzere organisatie zijn voor iedereen, maar vooral voor de arbeiders, die tot nu toe zoveel hebben bijgedragen en er bijna niets voor hebben teruggekregen.
De moeilijkheden waar we voor staan liggen niet op dit gebied. Ze liggen in de buitengewone complexe taken die voor ons liggen – het creëren van de politieke instellingen die zullen leiden tot het socialisme, en dit te bereiken vanuit onze huidige toestand van een samenleving, onderdrukt door achterstand en armoede die het resultaat zijn van afhankelijkheid en onderontwikkeling – om te breken met de factoren die achterstand veroorzaken en tegelijkertijd een nieuwe sociaaleconomische structuur op te bouwen die kan zorgen voor collectieve welvaart.
De oorzaken van de achterstand lagen en liggen nog steeds bij de traditionele heersende klassen met hun combinatie van afhankelijkheid van externe krachten en interne klassenuitbuiting. Ze hebben geprofiteerd van hun banden met buitenlandse belangen en van hun toe-eigening van het overschot dat door de arbeiders werd geproduceerd, aan wie ze slechts het minimum hebben toegekend dat onmisbaar was voor de vernieuwing van hun arbeidsvermogen.
Onze eerste taak is het ontmantelen van deze beperkende structuur, die alleen maar een vervormde groei voortbrengt. Tegelijkertijd moeten we een nieuwe economie opbouwen zodat deze de vorige opvolgt zonder deze voort te zetten, en tegelijkertijd de productie- en technische capaciteit die we ondanks de wisselvalligheden van onze onderontwikkeling hebben bereikt maximaal behouden – en we moeten deze opbouwen zonder crises die kunstmatig worden uitgelokt door degenen wier oude privileges we zullen afschaffen.
Naast deze fundamentele vragen is er nog een andere, dat een essentiële uitdaging is van onze tijd: hoe kunnen mensen in het algemeen – en jongeren in het bijzonder – een gevoel van zingeving ontwikkelen dat hen inspireert tot een nieuwe levensvreugde en dat hun bestaan waardigheid geeft?
Er is geen andere manier dan ons te wijden aan de verwezenlijking van grote onpersoonlijke taken, zoals het bereiken van een nieuwe fase in het menselijke zijn, die tot nu toe gedegradeerd was door de verdeling in bevoorrechten en bezitlozen. Vandaag kan niemand zich oplossingen voorstellen voor de verre toekomst waarin alle naties overvloed zullen hebben bereikt en de bevrediging van materiële behoeften zullen hebben gerealiseerd en tegelijkertijd het culturele erfgoed van de mensheid zullen hebben geërfd. Maar hier en nu, in Chili en in Latijns-Amerika, hebben we de mogelijkheid en de plicht om creatieve energieën vrij te maken, vooral die van de jeugd, in missies die ons meer inspireren dan welke dan ook in het verleden. Dit is het streven om een wereld op te bouwen die de verdeling in arm en rijk opheft – en van onze kant, om een samenleving op te bouwen waarin de economische concurrentieoorlog verboden is – waarin de strijd om professionele privileges geen betekenis heeft – waarin er niet langer die onverschilligheid is voor het lot van anderen die de machtigen toestaat om de zwakken uit te buiten.
Er zijn maar weinig gelegenheden waarbij de mens zoveel geloof in zichzelf heeft en in het vermogen om de wereld opnieuw op te bouwen en het leven te herscheppen.
Dit is een ongekende tijd, die ons de materiële middelen biedt om de meest genereuze utopische dromen uit het verleden te verwezenlijken. Het enige wat ons tegenhoudt om dit te bereiken is de erfenis van hebzucht, angst en verouderde institutionele tradities. Tussen onze tijd en die van de bevrijding van de mens op planetaire schaal moet deze erfenis overwonnen worden. Alleen op deze manier zal het mogelijk zijn om mensen op te roepen om hun leven opnieuw op te bouwen, niet als producten van een verleden van slavernij en uitbuiting, maar in de meest bewuste realisatie van hun edelste mogelijkheden. Dit is het socialistische ideaal.
Een vindingrijke waarnemer uit een ontwikkeld land dat over deze materiële middelen beschikt, zou kunnen veronderstellen dat deze opmerking een nieuwe manier is die achterlijke mensen hebben gevonden om hulp te vragen – weer een pleidooi van de armen voor de liefdadigheid van de rijken. Dat is niet het geval, maar juist het tegenovergestelde. Met de interne autoriteit van alle samenlevingen die onder de hegemonie van de bezitlozen wordt gebracht, met de verandering in de internationale handelsbetrekkingen die door de uitgebuite naties wordt gestimuleerd, zal er niet alleen een opheffing van armoede en achterlijkheid komen, maar ook de bevrijding van de despotische grootmachten. Dus, zoals de emancipatie van de slaaf de slaveneigenaar bevrijdt, zo is de verwezenlijking van het socialisme, zoals beoogd door de huidige volkeren, even betekenisvol voor de onterfde volkeren als voor de meer bevoorrechte, omdat beiden dan de ketenen zullen afwerpen die hun samenleving vernederen.
Ik sta hier, leden van het Nationaal Congres, om er bij u op aan te dringen de taak op u te nemen om de Chileense natie opnieuw op te bouwen volgens onze dromen, een Chili waarin alle kinderen een gelijke levenskans hebben, met gelijke medische zorg, onderwijs en voeding. Een Chili waarin het creatieve vermogen van elke man en vrouw zich mag ontwikkelen, niet in competitie met anderen, maar om bij te dragen aan een beter leven voor iedereen.
Het verwezenlijken van deze aspiraties betekent een lange weg en een grote inspanning van alle Chilenen. Een basisvoorwaarde is ook dat we in staat zijn het institutionele apparaat van een nieuwe pluralistische, vrije socialistische orde op te zetten. De taak is buitengewoon complex omdat er geen precedenten zijn die we kunnen volgen. We bewandelen een nieuw pad. We gaan vooruit zonder gidsen over onbekend terrein, maar ons kompas is ons geloof in het humanisme van alle tijden en in het bijzonder in het marxistisch humanisme. Ons doel is de vestiging van de samenleving die we willen, de samenleving die beantwoordt aan de diepgewortelde verlangens van het Chileense volk.
Wetenschap en technologie hebben het lange tijd mogelijk gemaakt om iedereen te voorzien van de basisbehoeften die vandaag de dag slechts een minderheid geniet. De moeilijkheden zijn niet technisch en – in ons geval tenminste – niet te wijten aan een gebrek aan nationale middelen. Wat de verwezenlijking van onze idealen in de weg staat, dat is de organisatie van de samenleving, de aard van de belangen die tot nu toe hebben gedomineerd, de obstakels waarmee afhankelijke naties worden geconfronteerd. We moeten onze aandacht richten op deze structuren en op deze institutionele vereisten.
Eerlijk gezegd is het onze taak om, als de Chileense weg naar het socialisme, een nieuw model van de staat, van de economie en van de samenleving te bepalen en in praktijk te brengen dat draait om de behoeften en aspiraties van de mens. Hiervoor hebben we de vastberadenheid nodig van degenen die het aangedurfd hebben om de wereld te heroverwegen in termen van een project dat ten dienste staat van de mens. Er zijn geen eerdere experimenten die we als model kunnen gebruiken – we zullen de theorie en praktijk van nieuwe vormen van sociale, politieke en economische organisatie moeten ontwikkelen, zowel om onderontwikkeling te doorbreken als om socialisme te creëren.
We kunnen dit alleen bereiken op voorwaarde dat we ons doel niet voorbijschieten of ervan afwijken. Als we vergeten dat het onze missie is om een sociaal plan voor de mens op te stellen, zal de hele strijd van ons volk voor het socialisme niet meer zijn dan een reformistisch experiment. Als we de concrete omstandigheden van waaruit we beginnen vergeten, om te proberen onmiddellijk iets te creëren dat onze mogelijkheden te boven gaat, dan zullen we ook falen.
Wij gaan naar het socialisme, niet vanuit een academische liefde voor een doctrinair systeem, maar aangemoedigd door de kracht van ons volk, dat weet dat het een onontkoombare eis is als we de achterstand willen overwinnen en dat voelt dat een socialistisch regime de enige mogelijke weg is voor moderne naties die rationeel willen bouwen in vrijheid, onafhankelijkheid en waardigheid. We gaan in de richting van het socialisme omdat de mensen, door hun stem, vrijwillig het kapitalisme hebben verworpen als een systeem dat heeft geleid tot een ruwe ongelijke samenleving, een samenleving vervormd door sociale onrechtvaardigheid en aangetast door de aftakeling van de fundamenten van de menselijke solidariteit.
In naam van de socialistische wederopbouw van de Chileense samenleving hebben we de presidentsverkiezingen gewonnen, een overwinning bevestigd door de verkiezing van gemeenteraadsleden. Dit is de vlag waarachter we het volk politiek mobiliseren, zowel als het doel van onze plannen en als rechtvaardiging voor onze acties. Onze regeringsplannen zijn die van het platform van het Volksfront waarmee we de verkiezingen hebben bevochten. Bij de uitvoering ervan zullen we de aandacht voor de huidige behoeften van het Chileense volk niet opofferen aan gigantische plannen. Ons doel is niets anders dan de geleidelijke vestiging van een nieuwe machtsstructuur, gebaseerd op de wil van de meerderheid en ontworpen om in de kortst mogelijke tijd te voldoen aan de meest dringende behoeften van de huidige generatie.
Sensitiviteit voor de eisen van de mensen is in feite de enige manier waarop we kunnen bijdragen aan de oplossing van de grote menselijke problemen – want geen enkele universele waarde is die naam waard als ze niet kan worden toegepast op nationale of regionale schaal en zelfs op de lokale leefomstandigheden van elk gezin.
Ons beleid lijkt misschien te eenvoudig voor degenen die de voorkeur geven aan grote beloften. Maar de mensen hebben fatsoenlijke huisvesting nodig voor hun gezinnen, met goede sanitaire voorzieningen – ze hebben scholen nodig voor hun kinderen die niet uitdrukkelijk voor de armen bedoeld zijn – ze hebben elke dag van het jaar genoeg eten nodig – ze hebben werk nodig – ze hebben zorg nodig tijdens ziekte en op oudere leeftijd – ze moeten als mensen gerespecteerd worden. Dat is wat we alle Chilenen in de nabije toekomst hopen te bieden. Dat is wat de mensen in Latijns-Amerika door de eeuwen heen is ontzegd. Dit is wat sommige naties hun hele bevolking nu beginnen te garanderen.
Maar naast deze taak, en als een fundamentele voorwaarde voor de verwezenlijking ervan, is er nog een andere, even belangrijke taak. Het gaat erom de wil van het Chileense volk aan te wakkeren om onze handen, ons verstand en onze gevoelens te wijden aan de herbevestiging van onze identiteit als volk, om een integraal onderdeel te worden van de hedendaagse beschaving als meesters van ons lot en erfgenamen van het patrimonium van technische vaardigheden, kennis, kunst en cultuur. De aandacht van de natie richten op deze fundamentele aspiraties is de enige manier om aan de behoeften van het volk te voldoen en de verschillen tussen hen en de bevoorrechte klassen weg te nemen. Bovenal is het de enige manier om de jongeren een missie te geven door brede perspectieven te openen op een vruchtbaar bestaan als bouwers van de maatschappij waarin ze zullen leven.
Het mandaat dat ons is toevertrouwd omvat alle materiële en geestelijke middelen van de natie. We hebben een punt bereikt waarop terugtrekking of stilstand een onherstelbare nationale catastrofe zou betekenen. Het is mijn plicht, als hoofdverantwoordelijke voor het lot van Chili, om op dit moment duidelijk aan te geven welke weg we inslaan en welke gevaren en hoop dit met zich meebrengt.
De Volksfront-regering weet dat het overstijgen van een historische periode bepaald wordt door sociale en economische factoren die al gevormd zijn door diezelfde periode. Deze factoren omvatten de agenten en modi van de historische verandering. Dit negeren zou in strijd zijn met de aard der dingen.
In het revolutionaire proces dat we nu meemaken, zijn er vijf essentiële punten waarop we onze sociale en politieke campagne zullen concentreren – het legaliteitsprincipe, de ontwikkeling van instellingen, politieke vrijheid, het voorkomen van geweld en de socialisatie van de productiemiddelen. Dit zijn kwesties die het heden en de toekomst van elke burger raken.
Legaliteit is vandaag de dag een leidend beginsel in Chili. Het is het resultaat van de strijd van vele generaties tegen absolutisme en de willekeurige uitoefening van staatsmacht. Het is een onomkeerbare verworvenheid zolang er verschillen bestaan tussen heersers en geregeerden.
Het is niet het legaliteitsprincipe waartegen de massabewegingen protesteren. We protesteren tegen een rechtssysteem waarvan de uitgangspunten een onderdrukkende sociale orde weerspiegelen. Onze wettelijke normen en de regulerende mechanismen van de Chileense sociale verhoudingen komen op dit moment overeen met de behoeften van het kapitalistische systeem. In de overgang naar het socialisme zullen de wettelijke normen overeenkomen met de behoeften van een volk dat bezig is een nieuwe samenleving op te bouwen. Maar er zal legaliteit zijn.
Ons rechtssysteem moet worden gewijzigd. Vandaar de grote verantwoordelijkheid van de twee Kamers op dit moment – om de veranderingen in dit systeem te helpen en niet te hinderen. Of het Congres een realistische houding aanneemt hangt in grote mate af van de vraag of de kapitalistische wettigheid zal worden opgevolgd door de socialistische wettigheid in overeenstemming met de sociale en economische veranderingen die we aan het maken zijn en zonder een gewelddadige breuk met de rechtspraak die de deur zou openen voor willekeurige handelingen en excessen die wij, als verantwoordelijke mensen, willen vermijden.
De verplichting om de samenleving te organiseren en te besturen volgens de regels van de rechtsstaat is inherent aan ons systeem van instellingen. De strijd van de volksbewegingen en partijen die nu in de regering zitten, heeft in hoge mate bijgedragen aan een van de meest veelbelovende situaties in dit land. We hebben een open systeem dat zelfs diegenen heeft getrotseerd die inbreuk wilden maken op de wil van het volk.
Dankzij de flexibiliteit van onze instellingen kunnen we hopen dat ze geen bitter twistpunt zullen zijn. Dat ze zich, net als ons rechtssysteem, zullen aanpassen aan nieuwe behoeften om via grondwettelijke weg de nieuwe instellingen te creëren die nodig zijn voor de omverwerping van het kapitalisme.
De nieuwe instellingen moeten in overeenstemming zijn met het principe dat onze acties rechtvaardigt en leidt, namelijk de overdracht van de politieke en economische macht aan de arbeiders en het volk als geheel. Om dit mogelijk te maken is de eerste prioriteit de socialisatie van de fundamentele productiemiddelen.
Tegelijkertijd moeten de politieke instellingen worden aangepast aan deze nieuwe situatie. Daarom zullen we, op een geschikt moment, aan de soevereine wil van het volk de noodzaak voorleggen om de huidige Grondwet, met zijn liberale grondslagen, te vervangen door een Grondwet van socialistische aard en om het tweekamerstelsel te vervangen door één Kamer.
Het is in overeenstemming hiermee dat we ons in ons regeringsprogramma hebben verplicht tot het uitvoeren van onze revolutionaire taak met respect voor de rechtsstaat. Het is niet slechts een formele toezegging, maar een expliciete erkenning dat de principes van wettigheid en institutionele orde niet te scheiden zijn van een socialistisch regime, ondanks de moeilijkheden die de overgangsperiode met zich meebrengt.
Deze instellingen behouden en tegelijkertijd hun klasse-aard veranderen in deze moeilijke periode is een ambitieuze onderneming van doorslaggevend belang voor de nieuwe sociale orde. Toch hangt de verwezenlijking ervan niet alleen af van onze wil. Het zal fundamenteel afhangen van de planning van onze sociale en economische structuur, van de evolutie ervan op korte termijn en van de mate van realisme die ons volk laat zien in zijn politieke actie. Op dit moment geloven we dat het mogelijk is en daar handelen we naar.
Het is ook belangrijk om niet te vergeten dat voor ons, als vertegenwoordigers van de volkskrachten, politieke vrijheid de verdienste is van het volk op de moeilijke weg naar emancipatie. Het is een element van verwezenlijking in de historische periode die we nu achter ons laten. En daarom moet vrijheid blijven bestaan. Daarom respecteren we de vrijheid van geweten voor alle geloofsovertuigingen. Daarom onderstrepen we graag de woorden van de kardinaal-aartsbisschop van Santiago, Raul Silva Henriquez, in zijn boodschap aan de arbeiders: “De Kerk die ik vertegenwoordig is de Kerk van Jezus, de zoon van een timmerman. Zo is ze begonnen en zo blijven we haar liefhebben. Haar grootste verdriet is dat mensen geloven dat ze haar wieg, die tussen de nederigen staat, vergeten is.”
Maar we zouden geen revolutionairen zijn als we ons zouden beperken tot het behoud van politieke vrijheid. De Volksfront-regering zal de politieke vrijheden versterken. Het volstaat niet om ze verbaal te verkondigen, want dat maakt ze tot een bron van frustratie of bespotting. We zullen ze reëel, tastbaar en concreet maken, toepasbaar in het proces van het bereiken van economische vrijheid.
Bijgevolg baseert de Volksfront-regering haar beleid op een premise die sommige mensen geforceerd verwerpen, namelijk op het bestaan van sociale klassen en sectoren met tegengestelde en elkaar uitsluitende belangen, en op het bestaan van ongelijke politieke niveaus binnen dezelfde klasse of groep.
In het licht van deze diversiteit zet onze regering zich in voor de belangen van al diegenen die door eigen arbeid in hun levensonderhoud voorzien – arbeiders, vrije beroepen, technici, kunstenaars, intellectuelen en bedienden. Zij vormen een groep die groeit als gevolg van de kapitalistische ontwikkeling en die meer verenigd wordt door de gemeenschappelijke situatie van haar leden als loontrekkers. Om dezelfde reden beschermt de regering zowel het midden- als kleinbedrijf, dat wil zeggen alle sectoren die in meer of mindere mate worden uitgebuit door de minderheid die de macht in handen heeft.
De meerpartijencoalitie van het Volksfront beantwoordt aan deze realiteit. En in de dagelijkse confrontatie van haar belangen met die van de heersende klassen, maakt ze gebruik van de technieken van onderhandeling en akkoorden die door het rechtssysteem zijn vastgelegd, waarbij ze tegelijkertijd de politieke vrijheid van de oppositie erkent en haar eigen acties binnen de institutionele limieten houdt. Politieke vrijheid is de verworvenheid van het hele Chileense volk als natie.
Als President van de Republiek heb ik al deze handelingsprincipes, die ondersteund worden door onze revolutionaire politieke theorie, in overeenstemming met de huidige nationale situatie en opgenomen in het programma van de Volksfront-regering, volledig bekrachtigd.
Ze maken deel uit van ons plan om de politieke mogelijkheden van ons land maximaal te ontwikkelen, zodat de overgangsfase naar het socialisme gekenmerkt zal worden door het selectief overwinnen van het huidige systeem. Dit zal worden bereikt door het vernietigen of afschaffen van de negatieve en onderdrukkende functies en door het versterken en verbreden van de positieve functies.
Het Chileense volk bereikt de politieke macht zonder wapens te gebruiken. Ze slaan de weg in van sociale emancipatie nadat ze enkel hebben moeten vechten tegen de beperkingen van een liberale democratie en niet tegen een despotisch of dictatoriaal regime. Ons volk hoopt rechtmatig de overgangsfase naar het socialisme te kunnen maken zonder zijn toevlucht te moeten nemen tot autoritaire regeringsvormen.
Onze wensen zijn heel duidelijk op dit punt. Maar de verantwoordelijkheid om de politieke evolutie naar het socialisme te garanderen ligt niet alleen bij de regering en bij de bewegingen en partijen die er deel van uitmaken. Ons volk heeft zich verzet tegen het geïnstitutionaliseerde geweld van het huidige kapitalistische systeem over hen. En daarom veranderen we de basis van dat systeem.
Mijn regering dankt haar bestaan aan de vrije wil van het volk. Alleen hierop antwoordt het. De bewegingen en partijen die er deel van uitmaken geven richting aan het revolutionaire geweten van de massa’s en drukken de belangen van het volk uit. Tegelijkertijd zijn ze rechtstreeks verantwoording verschuldigd aan het volk.
Toch is het mijn plicht om jullie te waarschuwen dat een gevaar de weg naar emancipatie kan bedreigen en de richting, uitgestippeld door onze situatie en ons collectief geweten, radicaal kan veranderen. Dit gevaar is geweld dat gericht is tegen de vastberadenheid van het volk.
Mocht geweld van binnenuit of van buitenaf, in welke vorm dan ook – fysiek, economisch, sociaal of politiek – een bedreiging vormen voor onze normale ontwikkeling en handelen van onze arbeiders, dan zullen de integriteit van onze instellingen, de rechtsstaat, de politieke vrijheid en het pluralisme in groot gevaar komen. De strijd voor sociale emancipatie en voor de vrije wilsbeschikking van ons volk zou noodzakelijkerwijs een andere vorm aannemen dan die welke wij, met legitieme trots en historisch realisme, de Chileense weg naar het socialisme noemen. De vastberaden houding van de regering en de revolutionaire energie van het volk, de democratische stelligheid van de strijdkrachten en de Carabineros, zullen ervoor zorgen dat Chili zeker vooruitgaat op de weg naar emancipatie.
De eenheid van de volkskrachten en het gezond verstand van de middensectoren geven ons het noodzakelijke overwicht om te voorkomen dat de bevoorrechte minderheid haar toevlucht neemt tot geweld. Als er geen geweld wordt gebruikt tegen het volk, zullen we in staat zijn om de basisstructuren waarop het kapitalistische systeem rust te veranderen in een democratische, pluralistische en vrije samenleving, en dit zonder onnodig fysiek geweld, zonder institutionele wanorde, zonder de productie te desorganiseren, en met een snelheid die de regering zal bepalen op basis van de behoeften van het volk en het ontwikkelingsniveau van onze middelen.
Ons doel is het realiseren van de sociale vrijheid door het uitoefenen van politieke vrijheid, en dit vereist de vestiging van economische gelijkheid als basis. Dit is de weg waartoe de mensen hebben besloten, omdat ze weten dat de revolutionaire transformatie van een sociaal systeem tussenstadia moet doorlopen. Een louter politieke revolutie kan zichzelf in een paar weken opgebruiken. Een sociale en economische revolutie duurt jaren. Er is tijd nodig om tot het geweten van de massa door te dringen, om nieuwe structuren te organiseren en operationeel te maken en om de bestaande structuren aan te passen. Het is puur utopisme om te denken dat de tussenstadia overgeslagen kunnen worden. Het is niet mogelijk een sociale en economische structuur en bestaande sociale instellingen te vernietigen zonder eerst een vervanging te hebben ontwikkeld. Als de natuurlijke vereisten van historische verandering niet worden erkend, zal de realiteit ons eraan herinneren.
We kennen heel goed de les van zegevierende revoluties, de revoluties van die landen die, geconfronteerd met buitenlandse druk en burgeroorlog, hun sociale en economische revolutie moesten versnellen om niet terug te vallen in bloedig despotisme en contrarevolutie. Pas onlangs, tientallen jaren later, hebben ze de noodzakelijke structuren georganiseerd voor de definitieve omverwerping van het vorige regime.
De richting die mijn regering heeft uitgestippeld houdt rekening met deze feiten. We weten dat als we het kapitalistische systeem willen veranderen met inachtneming van de wet, de instellingen en de politieke vrijheden, we onze acties op economisch, politiek en sociaal gebied binnen bepaalde grenzen moeten houden. Dit weet iedere Chileen. Deze grenzen zijn aangegeven in het regeringsprogramma, dat vastberaden en zonder concessies wordt uitgevoerd, op de manier en met de snelheid die we eerder bekend hebben gemaakt.
Het Chileense volk, dat blijk geeft van toenemende volwassenheid en organisatie, heeft de verdediging van zijn belangen toevertrouwd aan het Volksfront. Dit dwingt de regering te handelen op basis van haar volledige identificatie en integratie met de massa’s wier wil zij interpreteert en leidt, en voorkomt dat zij zich van de massa’s verwijdert en op een vertragende of overhaaste manier handelt. Meer dan ooit moet het akkoord tussen het volk, de volkspartijen en de regering nauwkeurig en dynamisch zijn.
Elke historische verandering beantwoordt aan de voorwaarden van vorige fases en creëert de elementen en actoren die zullen volgen. Die overgangsfase doorkomen zonder beperking van hun politieke vrijheden, zonder een juridisch of institutioneel vacuüm, is een recht en een legitieme eis van ons volk, waarvan de volledige materiële verwezenlijking in concrete termen verondersteld wordt in een socialistische maatschappij. Het Volksfront zal op dat beslissende moment haar verantwoordelijkheid nemen.
Het belangrijkste constructieve middel van het nieuwe regime bestaat uit de organisatie en het geweten van ons volk, in permanente mobilisatie in verschillende vormen, afhankelijk van de objectieve behoeften van elk moment.
Wij hopen dat deze verantwoordelijkheid, die niet noodzakelijkerwijs alleen bij de regering ligt, gedeeld wordt door de christedemocratische partij, die consequent moet zijn in het naleven van de principes en programma’s die zij zo vaak aan het land heeft voorgelegd.
In de 6 maanden van onze regering hebben we op alle fronten besluitvaardig gehandeld. Ons economisch werk was gericht op het neerhalen van de barrières die de volledige verwezenlijking van ons materieel en menselijk potentieel in de weg staan. In 6 maanden regeren zijn we energiek voortgegaan op het pad van onherroepelijke verandering. De gedrukte verklaring die we zojuist hebben verspreid geeft een volledig en gedetailleerd verslag van onze activiteiten.
Chili is begonnen met de definitieve terugwinning van onze meest fundamentele bron van rijkdom – koper. De nationalisatie van ons koper is geen daad van wraak of haat tegen een groep, regering of natie. Integendeel, we oefenen op een positieve manier een onvervreemdbaar recht uit namens een soeverein volk – dat van het volledige genot van onze nationale hulpbronnen, geëxploiteerd door onze nationale arbeid en inspanning. Het terugwinnen van koper is een beslissing van heel Chili en we eisen dat alle landen en regeringen de unanieme beslissing van een vrij volk respecteren. We zullen voor het koper betalen als het juist is om te betalen, en we zullen niet betalen als het onrechtvaardig is. We zullen waken over onze belangen. Maar we zullen onverbiddelijk zijn als we ontdekken dat nalatigheid of frauduleuze activiteiten van personen of entiteiten het land hebben geschaad.
We hebben een andere basisgrondstof genationaliseerd: ijzer. Kort geleden werden de onderhandelingen met de Bethlehem Corporation afgerond en als gevolg daarvan is de ijzerwinning volledig in handen van de overheid gekomen. We bestuderen nu de oprichting van een nationaal staalcomplex dat 6 bedrijven zal groeperen rond de CAP (Pacific Steel Industry). Het akkoord met de Noord-Amerikaanse industrie heeft opnieuw aangetoond dat de regering een eerlijke regeling aanbiedt aan buitenlands kapitaal zonder de fundamentele belangen van onze natie op te offeren. Maar we zijn niet bereid om de minachting voor onze wetten en het gebrek aan respect voor het gevestigde gezag te tolereren dat we bij sommige buitenlandse bedrijven aantreffen. We hebben ook steenkool overgenomen als collectief eigendom (via de Development Corporation).
De nitraatvoorraden zijn ook van ons. Volgens een regeling van de vorige regering waren we 24 miljoen dollar aan schuldbrieven verschuldigd, te betalen in 15 jaar, wat met rente neerkomt op 38 miljoen dollar. De aandelen van de Noord-Amerikaanse sector waren theoretisch 25 miljoen dollar waard. Dit alles is nu afgelost voor $8 miljoen, te betalen in 2 jaar.
We hebben verschillende bedrijven – waaronder Purina, Lanera Austral en de Bellavista Tome, Fiap en de Fabrilana textielfabrieken – in overheidshanden genomen. We hebben de cementindustrie en de Yarur (textiel) industrie opgeëist toen de bevoorrading in gevaar kwam. Om een faillissement te voorkomen, hebben we een belangrijk deel van de activa van de Zig Zag Publishing House verworven, die een groot deel van onze grafische en uitgeverij-industrie vormt, zodat het kan voldoen aan de maatschappelijke behoeften van het nieuwe Chili.
In alle bedrijven die in handen van de overheid zijn gekomen, kan de natie getuigen van de vastberaden steun van de arbeiders, de onmiddellijke stijging van de productiviteit en de actieve deelname van arbeiders, bedienden en technici aan het management en de administratie.
We hebben de landhervorming versneld en al een groot deel van het plan voor dit jaar verwezenlijkt – de onteigening van duizend grote landgoederen. De hervorming verloopt volgens de bestaande wetgeving en beschermt de belangen van de kleine en middelgrote boeren. We willen een nieuwe en krachtiger landbouw opbouwen, met een meer solide organisatie en meer productiviteit. We willen dat de mannen die het land bewerken eerlijk baat hebben van de vruchten van hun arbeid. Het staatseigendom van banken is een beslissende stap geweest. Met absoluut respect voor de rechten van de kleine aandeelhouder, hebben we 9 banken in handen van de staat en staan we op het punt meerderheidsaandeelhouder te worden van andere banken. Op basis van eerdere ervaringen hopen we op een redelijke regeling met buitenlandse banken. Zo proberen we controle te krijgen over het financiële apparaat en de sociale ruimte te vergroten in de sectoren die materiële goederen produceren. Wij willen het nieuwe banksysteem in dienst stellen van het gesocialiseerde en van de kleine en middelgrote industriëlen, handelaren en boeren, die tot nu toe gediscrimineerd werden.
Dit waren onze eerste stappen op weg naar de essentiële en definitieve verandering van onze economie. Maar we hebben niet enkel dit gedaan. We hebben ook een kortetermijnbeleid gepland met als centrale doelstelling de beschikbaarheid van materiële goederen en diensten voor consumptie te vergroten, en we hebben die toename gericht op de minder bevoorrechte sectoren.
We voeren een felle strijd tegen de inflatie en dit is de sleutel tot ons beleid van herverdeling. De strijd tegen inflatie heeft een nieuwe politieke connotatie gekregen – het zal een dynamisch element zijn in de volksstrijd. De prijsstijging een halt toeroepen betekent dat het volk de toegenomen koopkracht die het heeft gekregen zal behouden, en dit zal definitief geconsolideerd worden met de diepere verankering van de socialistische organisatie. Tegelijkertijd kunnen onafhankelijke zakenlieden eerlijke winsten maken, omdat het hogere productievolume de kleinere winsten op elk artikel compenseert.
In de praktijk heeft dit beleid merkbare vruchten afgeworpen in termen van herverdeling. Toch weten we dat deze geplande reactivering op obstakels stuit. Enerzijds proberen sommige gegroepeerde bedrijven het succes van onze maatregelen te belemmeren door de productie openlijk of heimelijk te vertragen. Anderzijds ontbreekt het sommige sectoren die gevangen zitten in een traditioneel model van lage productie en hoge winst, aan durf en zijn ze niet in staat om het huidige tijdsgewricht te begrijpen of om een grotere rol te spelen in het productieproces. Toch is dit hun sociale plicht. Op degenen die deze plicht niet vervullen, al dan niet opzettelijk, zullen we alle wettelijke middelen inzetten die binnen onze macht liggen om hen te blijven aansporen en, indien nodig, meer te laten produceren.
We voeren ook een sociaal beleid om het dieet van onze kinderen te verbeteren – om snellere medische zorg te bieden – om de capaciteit van het onderwijssysteem aanzienlijk te verhogen – om het noodzakelijke woningbouwprogramma op te starten – en om een grotere opname van werklozen te plannen als een dringende nationale behoefte. We doen dit zonder wanorde en met rechtvaardigheid, waarbij we er altijd naar streven om de sociale kosten zo laag mogelijk te houden. Vandaag de dag heeft de burger van onze natie meer koopkracht, consumeert hij meer en heeft hij het gevoel dat de vruchten van de gemeenschappelijke inspanning beter verdeeld zijn. Tegelijkertijd heeft hij het recht om te voelen dat hij eigenaar is van de mijnen, de banken, de industrie en het land, dat hij eigenaar is van de toekomst.
We meten onszelf niet met de vorige regeringen en vergelijken onszelf ook niet met de vorige regeringen. We zijn fundamenteel anders. Maar als die vergelijking zou moeten worden gemaakt, zelfs aan de hand van de meest traditionele indicatoren, zouden we er gunstig uitkomen. We hebben het laagste inflatiepercentage van de afgelopen jaren bereikt – we zijn begonnen met de meest effectieve herverdeling van inkomsten die Chili ooit heeft gezien. We zullen dit jaar meer huizen bouwen dan ooit tevoren in een vergelijkbare periode. Ondanks de sombere voorspellingen hebben we de normale aanvoer van essentiële goederen gehandhaafd.
Wij zijn fundamenteel anders dan vorige regeringen. Deze regering zal altijd de waarheid spreken tegen het volk. Ik geloof dat het mijn plicht is om eerlijk te zeggen dat we fouten hebben gemaakt – dat onvoorziene moeilijkheden de uitvoering van plannen en programma’s vertragen. Maar hoewel de geproduceerde hoeveelheid koper niet aan de doelstelling voldeed en hoewel de productie van nitraat niet een miljoen ton bereikte, hoewel we niet alle huizen hebben gebouwd die we hadden gepland, hebben we in elk van deze sectoren de hoogste cijfers overtroffen die ons land ooit heeft geregistreerd. We zijn er niet in geslaagd om de verschillende instellingen van de staatssector adequaat te coördineren, als gevolg van inefficiëntie in sommige beslissingen. Maar we zijn bezig met het ontwerpen van snellere methoden voor rationalisatie en planning.
Onmiddellijk na de machtsovername hebben we ons voorgenomen om onze beloften aan de natie na te komen. Samen met de Centrale Arbeidersfederatie hebben we de Wet op de Aanpassingen bestudeerd en de overeenkomst tussen CWF en regering ondertekend. We hebben een wetsvoorstel naar het congres gestuurd waarin we voor de publieke sector een loonsverhoging van 100 % voorstellen die gelijk is aan de stijging van de kosten van levensonderhoud en een verhoging op grotere schaal van de overeenkomstige minimumlonen in de particuliere sector. Maar ik denk dat het een vergissing was om niet tot een breed akkoord te komen met de arbeiders om tot preciezere aanpassingen te komen die van toepassing zijn in zowel de publieke als de private sector.
Een andere beperking waarmee we te kampen hebben, zijn de administratieve, juridische en procedurele tekortkomingen van sommige basisplannen van de regering. Om deze reden kwam het huisvestingsproject bijvoorbeeld traag op gang – en dit heeft de reactivering van bepaalde industrieën en de opname van een groter aantal werklozen verhinderd. In de maanden april en mei kwam de economische activiteit in verband met de bouw op gang.
Er is een grote sector van openbare activiteiten, die de openbare dienstensector omvat, waar diepgewortelde misstanden bestaan. Miljoenen Chilenen zijn dagelijks het slachtoffer van bureaucratisch papierwerk, van vertragingen en bureaucratie. Elke stap vereist tientallen transacties, formulieren, handtekeningen en officiële stempels. Hoeveel uren gaat er voor elke Chileen wel niet verloren in zijn strijd tegen de bureaucratie, hoeveel creatieve energie gaat er verloren, hoeveel nutteloze irritatie lijdt hij. De regeringsautoriteiten hebben zich nog steeds niet voldoende ingespannen om dit endemische kwaad uit te roeien. De meest verantwoordelijke ambtelijke sectoren hebben er de aandacht op gevestigd.
We hebben ook langzaam vooruitgang geboekt bij het uittekenen van de sociale mechanismen voor de participatie van het volk. Het wetsvoorstel dat het CWF een wettelijke status zal geven is nu klaar – het zal de deelname van de arbeiders aan het politieke, sociale en economische beheer van zowel de staat als de economische ondernemingen institutionaliseren. Maar we hebben nauwelijks geschetst welke vorm hun deelname zal aannemen in de regio’s, in de gemeenschappen en in privé-organisaties. We moeten niet alleen een verticale participatie van arbeiders in hun afzonderlijke branches garanderen – bv. die van arbeiders in de industrie in hun fabrieken – maar ook een horizontale participatie die boeren, arbeiders in de industrie, mijnwerkers, beambten en vrije beroepen in staat stelt samen te komen en de problemen van een bepaalde economische regio of van het land als geheel te bespreken. Deze vormen van participatie zorgen niet alleen voor een eerlijkere inkomensverdeling, maar dragen ook bij aan een grotere opbrengst.
Deze horizontale integratie van het volk is niet gemakkelijk en zal ongetwijfeld politieke rijpheid en collectief bewustzijn vereisen, maar het is goed dat we ons nu beginnen te realiseren dat de verbetering van de productie op een collectief landbouwbedrijf ook afhangt van de arbeiders in de machine-, gereedschaps- en kunstmestfabrieken, van de arbeiders die nieuwe wegen aanleggen en van de kleine en middelgrote handelaren die de goederen distribueren. Productie is de verantwoordelijkheid van de arbeidersklasse als geheel.
Een ander punt van kritiek dat we onszelf moeten aanrekenen, is dat we er in deze eerste zes maanden nog niet in geslaagd zijn om de intellectuele, artistieke en professionele capaciteiten van veel Chilenen te mobiliseren. Er is nog een lange weg te gaan voordat alle wetenschappers, alle beroepen, bouwvakkers, kunstenaars, technici, huiseigenaren, iedereen die kan en wil meewerken aan de transformatie van de samenleving, een plek hebben gevonden waar ze hun talenten kunnen aanwenden.
In de resterende maanden van 1971 zal het koper definitief in Chileens bezit komen. De inspanningen van de arbeiders, bedienden en technici van de mijnen van Chuquicamata, El Teniente, Exotica, El Salvador en Andina hangen in grote mate af van het productievolume dat we dit jaar zullen bereiken, en dus van ons vermogen om deviezen te verwerven en zo een normale bevoorrading in stand te houden en onze investeringsprogramma’s te realiseren. Koper vertegenwoordigt het levensonderhoud van Chili. Degenen die deze rijkdom beheren en degenen die het uit de aarde halen, hebben niet alleen hun eigen lot en hun eigen welzijn in handen, maar ook het lot en het welzijn van alle Chilenen.
We moeten de landhervorming uitbreiden en indien nodig de wet aanpassen, want als koper Chili’s levensonderhoud is, dan is het land Chili’s brood.
Het land moet meer produceren. Dit is de verantwoordelijkheid van de boeren en van de kleine en middelgrote landeigenaren, maar de regering erkent haar fouten en het is eerlijk dat anderen ook hun fouten erkennen. De wederrechtelijke bezetting van land, de lukrake bezetting van landbouwgronden zijn onnodig en schadelijk. Geloof in de regering is gerechtvaardigd door wat we hebben gedaan en door onze houding. Daarom moeten de plannen van de regering en de tijd die is vastgesteld voor de uitvoering ervan worden gerespecteerd. We nodigen politieke groeperingen en individuen die niet in het Volksfront zitten uit om hier serieus over na te denken.
Het creëren van een ruimte van maatschappelijk eigendom is een van onze belangrijkste doelstellingen. Het inlijven van het grootste deel van onze basisrijkdom, de banken, de grootte landgoederen en een groot deel van onze buitenlandse handel, evenals van industriële en distributieve monopolies, dat is een taak die we al zijn begonnen en die nu moet worden uitgebreid.
Op economisch vlak betekent de vestiging van het socialisme de vervanging van de kapitalistische productiewijze door een kwalitatieve verandering in de eigendomsverhoudingen – het impliceert ook een herdefiniëring van de productieverhoudingen. In deze context heeft de creatie van de ruimte van maatschappelijk eigendom een menselijke, politieke en economische betekenis. De opname van grote sectoren van het productieapparaat in een systeem van collectief eigendom maakt een einde aan de uitbuiting van de arbeider, creëert een diep gevoel van solidariteit en maakt het mogelijk dat de individuele arbeider en zijn inspanningen deel uitmaken van het gemeenschappelijke werk en de gemeenschappelijke inspanning.
Op politiek gebied weet de arbeidersklasse dat ze vecht voor de socialisatie van onze belangrijkste productiemiddelen. Er is geen socialisme zonder een maatschappelijke eigendom. Om elke dag nieuwe bedrijven in te lijven, moet de arbeidersklasse voortdurend waakzaam zijn. Het vereist ook een hoge mate van verantwoordelijkheid. Socialisme opbouwen is geen gemakkelijke taak – het is geen geringe taak. Het is een lange en moeilijke taak waaraan de arbeidersklasse moet participeren op een gedisciplineerde, georganiseerde en politiek verantwoordelijke manier, waarbij anarchistische beslissingen en inconsequent voluntarisme moet vermeden worden.
Het belang van de publieke sector is een traditie in ons land. Ongeveer 40 % van de uitgaven zijn overheidsuitgaven. Meer dan 70 % van de investeringen is afkomstig van de staat. De publieke sector werd door de nationale bourgeoisie gecreëerd om de privé-accumulatie te bevorderen en de productiemiddelen te consolideren door het concentreren van hun technologische middelen en eigendom.
Onze regering wil deze sector kwantitatief belangrijker maken, maar ook kwalitatief anders.
Het staatsapparaat is door monopolies gebruikt om hun financiële problemen te verlichten, om economische hulp te krijgen en om het systeem te versterken. Tot nu toe werd de publieke sector gekenmerkt door zijn ondergeschikte rol ten opzichte van de private sector. Daarom vertonen sommige overheidsbedrijven grote tekorten, terwijl andere niet in staat zijn om winsten te produceren, vergelijkbaar met die van sommige particuliere bedrijven.
Bovendien heeft het Chileense staatsapparaat niet de nodige coördinatie tussen zijn verschillende activiteiten. Zolang dit het geval is, zal het onmogelijk zijn om een beslissende bijdrage te leveren aan een socialistische economie. De controle over sommige productiesectoren betekent niet dat de publieke sector de machines heeft om de doelstellingen van het socialisme met betrekking tot werkgelegenheid, sparen, verhoging van productiviteit en herverdeling van inkomen te sturen en te verwezenlijken.
Het is daarom noodzakelijk het domein van de publieke eigendom te verbreden en een nieuw uitzicht te geven. De onteigening van de belangrijkste productiemiddelen zal het mogelijk maken om de mate van cohesie in de publieke machinerie te bereiken die onontbeerlijk is voor de realisatie van de grote nationale doelstellingen. Daarom is een van de algemene criteria voor de definitie van het publiek eigendom de noodzaak om dit op te vatten als één geïntegreerd geheel dat in staat is om al zijn mogelijkheden op korte of middellange termijn te realiseren.
Dit betekent dat er dringend een planningssysteem moet worden opgezet dat het economische surplus toewijst aan de verschillende productiesectoren. Dit jaar zijn we begonnen met het opzetten van een dergelijk systeem, door het creëren van adviesorganen zoals de Nationale en Regionale Ontwikkelingsraden. Het jaarplan voor 1971 is vastgesteld en voor de rest van het jaar zullen de planningsorganisaties het nationale economische plan voor 1971-76 uitwerken. Het is onze bedoeling dat geen enkel investeringsproject wordt uitgevoerd tenzij het is opgenomen in deze centraal goedgekeurde regeringsplannen. Op deze manier zullen we een einde maken aan improvisatie en beginnen met het organiseren van socialistische planning in overeenstemming met het Volksfront-programma. Het bestaan van gesocialiseerd eigendom vereist per definitie een planningsmethode die zowel capabel als effectief is en die over voldoende institutionele macht beschikt.
De voordelen van het socialisme zijn in de eerste stadia van de opbouw niet spectaculair. Maar de creatie van een echte arbeidsmoraal en de politieke mobilisatie van het proletariaat, niet alleen rond de regering maar ook rond de productiemiddelen, zullen de obstakels overwinnen.
De oprichting van de sector van publieke eigendom betekent niet de creatie van een staatskapitalisme, maar het echte begin van een socialistische structuur. De sector van publiek eigendom zal gezamenlijk bestuurd worden door arbeiders en vertegenwoordigers van de staat, als de verbindende schakel tussen elk bedrijf en de hele nationale economie. Het zullen geen inefficiënte bureaucratische bedrijven zijn, maar zeer productieve eenheden die de ontwikkeling van het land zullen leiden en een nieuwe dimensie zullen geven aan de arbeidsrelaties.
Ons overgangsregime beschouwt de markt niet als de enige regulator van het economische proces. Planning zal de belangrijkste leidraad zijn voor de productieprocessen. Sommigen zullen geloven dat er andere manieren zijn. Maar de vorming van arbeidersbedrijven die geïntegreerd zijn in de liberale markt zou betekenen dat loonarbeiders als zg. kapitalisten worden uitgedost en dat er een methode wordt gevolgd die een historische mislukking is.
De suprematie van maatschappelijke eigendom houdt in dat het geproduceerde surplus wordt behouden en gebruikt. Het is daarom noodzakelijk om te garanderen dat de financiële sector en een groot deel van de distributiesector worden opgenomen in de publieke eigendomssector. Kortom, we moeten de productie- en financiële processen controleren en tot op zekere hoogte ook de handelssector.
We moeten de sector van maatschappelijk eigendom versterken en de macht van de staat, uitgedrukt in zijn economisch beleid, in deze taak organiseren – ons kredietbeleid, ons fiscaal, monetair en loonbeleid, ons wetenschappelijk en technologisch beleid, ons handelsbeleid, dat moet allemaal ondergeschikt zijn aan de behoeften van de socialistische accumulatie, d.w.z. de belangen van de arbeiders.
Tegelijkertijd moeten we de kleine en middelgrote industriëlen, winkeliers en boeren, die jarenlang tot een sector behoorden die door de grote monopolies werden uitgebuit, helpen om hun bijdrage te leveren. Ons economisch beleid garandeert hun een eerlijke behandeling. Er zal geen financiële uitbuiting meer zijn, en er zal een einde komen aan de uitbuiting door grootschalige kopers van degenen die op kleine schaal verkopen. De kleine en middelgrote industrieën zullen een actieve rol spelen in de nieuwe economie. Binnen een rationeler georganiseerde machinerie dat gericht is op productie voor de meerderheid van de natie, zullen ze de steun van de publieke sector op prijs stellen. De grenzen van de private, gemengde en publieke sector zullen nauwkeurig worden getrokken.
We staan voor een optie tot verandering die uniek is in de economische geschiedenis. Geen enkel land heeft een acceptabele economische ontwikkeling bereikt zonder enorme offers. We pretenderen niet dat we het recept hebben ontdekt om zonder kosten economische vooruitgang te boeken en een eerlijker sociaal systeem te bereiken. We bieden niet aan om van de ene dag op de andere een gesocialiseerde economie op te bouwen met een eerlijke inkomensverdeling, met monetaire stabiliteit en volledige werkgelegenheid, met een hoge productiviteit. Aan de andere kant bieden we wel aan om die maatschappij op te bouwen tegen de laagst mogelijke sociale kosten die in onze omstandigheden denkbaar zijn. Socialisme is geen geschenk dat mensen toevallig op hun pad vinden. Het is ook niet de bevrijding die ermee gepaard gaat. Het bereiken ervan betekent het uitstellen van sommige huidige mogelijkheden in ruil voor het stichten van een menselijkere, rijkere en rechtvaardigere samenleving voor de toekomst.
Dezelfde principes die ons binnenlands beleid bepalen, bepalen ook ons buitenlands beleid. In overeenstemming met het Handvest van de Verenigde Naties steunt ons land resoluut niet-inmenging in de interne aangelegenheden van naties, juridische gelijkheid tussen hen en respect voor hun soevereiniteit en voor de uitoefening van hun recht op zelfbeschikking.
Het buitenlands beleid van mijn regering is zowel bilateraal als multilateraal gericht op consolidatie van de vrede en internationale samenwerking. Als gevolg hiervan heeft Chili zijn diplomatieke betrekkingen met nieuwe landen uitgebreid. Ons eerste besluit, gehoorzaam aan de wens van de meerderheid van het Chileense volk, was het herstel van de betrekkingen met Cuba, waaraan onrechtvaardige sancties zijn opgelegd. We hebben ook diplomatieke en economische betrekkingen aangeknoopt met China, Nigeria en de Duitse Democratische Republiek. We hebben handelsbetrekkingen aangeknoopt met de Democratische Republieken Korea en Noord-Vietnam, en binnen de Latijns-Amerikaanse sfeer hebben we de vermindering van de bewapening voor de Organisatie van Amerikaanse Staten gesteund.
Chili heeft meegewerkt aan de verklaring inzake de beginselen van internationaal recht voor vriendschap en samenwerking tussen staten, eind vorig jaar door de Algemene Vergadering van de Verenigde Naties aangenomen. We hebben ook een actieprogramma gesteund voor de toepassing van de verklaring over het verlenen van onafhankelijkheid aan koloniale naties en volkeren, en we hebben deelgenomen aan de formulering van de internationale strategie voor het tweede decennium van het Ontwikkelingsprogramma van de Verenigde Naties.
Onze strijd tegen onderontwikkeling en afhankelijkheid van buitenlandse hegemonieën geeft Chili een gemeenschapsbelang met de volkeren van Afrika en Azië. Daarom heeft de Volksfront-regering besloten actief deel te nemen aan de groep van zogenaamde ongebonden naties en is vastberaden deel te nemen aan hun beraadslagingen en akkoorden. Onze opvatting van de universele reikwijdte van de Verenigde Naties brengt ons ertoe om voor de legitieme rechten van de Chinese Volksrepubliek te stemmen. Ons respect voor de onafhankelijkheid van alle landen verplicht ons ertoe de oorlog in Vietnam en de uitbreiding ervan naar Laos en Cambodja te veroordelen.
In het kader van dit beleid werken wij samen in de VN-Conferentie inzake Handel en Ontwikkeling (UNCTAD), waarvan de derde wereldconferentie in april 1972 in Santiago zal plaatsvinden. Voorts heb ik de eer u mede te delen dat ik herhaaldelijk ben uitgenodigd om landen van dit en andere continenten te bezoeken. Namens Chili heb ik deze landen bedankt voor hun hoffelijkheid.
Het doel van deze regering is om vriendschappelijke en coöperatieve betrekkingen met de Verenigde Staten te onderhouden. We hebben volhard in het scheppen van de voorwaarden voor het duidelijk maken van ons standpunt om het uitbreken van conflicten te voorkomen en om te voorkomen dat onbelangrijke kwesties dit doel in de weg zouden staan en het moeilijk zouden maken om te onderhandelen over de vriendschappelijke oplossing van problemen die zouden kunnen ontstaan. Wij geloven dat deze realistische en objectieve handelwijze zal worden gerespecteerd door het volk en de regering van de Verenigde Staten.
We hebben onze stem verheven als een soeverein volk dat gerespecteerd wordt door alle naties, en met de waardigheid van hen die spreken in de naam van een waardig land. Dit hebben we gedaan in de Economische Commissie voor Latijns-Amerika en het Caribisch Gebied (ECLA) en het Inter-Amerikaanse Comité voor de Alliantie voor Vooruitgang (CIAP), en in alle speciale bijeenkomsten waar onze vertegenwoordigers ons gedachtegoed hebben verwoord.
We hebben herhaaldelijk gesproken over de diepe crisis waarin het inter-Amerikaanse systeem en zijn vertegenwoordigende orgaan, de Organisatie van Amerikaanse Staten (OAS), verkeren. Het genoemde systeem is gebaseerd op een veronderstelde gelijkheid tussen de leden, terwijl er in feite sprake is van absolute ongelijkheid, waarbij de uitgesproken onevenwichtigheid ten gunste van de Verenigde Staten de belangen van de machtigste landen beschermt en die van de zwakkere naties benadeelt. Dit gebeurt in een mondiale context van afhankelijkheid waarvan de negatieve effecten op alle niveaus zichtbaar zijn. Zo dreigt de huidige dollarcrisis, die zijn oorsprong vindt in het binnen- en buitenlands beleid van de Verenigde Staten, alle kapitalistische industrielanden te schaden. Maar ze zal nog schadelijkere gevolgen hebben voor de Latijns-Amerikaanse economieën voor zover ze onze monetaire reserves vermindert, ons krediet vermindert en onze handelsbetrekkingen beperkt.
We dringen er ook op aan dat het multilaterale karakter van de internationale financiële organisaties vrij moet blijven van alle politieke druk.
De rechten van de landen die lid zijn van deze instellingen kunnen niet in twijfel worden getrokken vanwege de regeringsvorm die ze hebben gekozen. En de internationale financiële organisaties kunnen niet optreden namens machtige landen tegen de zwakkeren. Door directe of verborgen druk uit te oefenen om de financiering van technisch geschikte projecten te verhinderen, veranderen we de doelstellingen van deze organisaties en is het een perverse manier om ons te mengen in de interne aangelegenheden van deze landen, in weerwil van hun behoeften.
Onze inspanningen om alle soorten betrekkingen met de landen van West-Europa te verruimen en te versterken zijn van hun kant met duidelijke belangstelling begroet, een belangstelling die al echte resultaten heeft opgeleverd.
In de toename van ruil en samenwerking met de socialistische landen ziet mijn regering een geschikte methode om onze belangen te beschermen en de economie, technologie, wetenschap en cultuur te stimuleren als een middel om de arbeidersklasse van de hele wereld te dienen.
Latijns-Amerika bevindt zich in een erbarmelijke staat die geen van de landen met de traditionele en ineffectieve middelen heeft kunnen veranderen.
Colombia, Peru, Bolivia, Ecuador en Chili stellen al enige tijd voor om de oude formules te vervangen door nieuwe die, door middel van regionale integratie, een harmonieuze ontwikkeling van onze hulpbronnen mogelijk maken ten gunste van onze gemeenschappelijke doelstellingen. Het Andespact (ondertekend in 1969) is een voorbeeldige verbintenis waar de Volksfront-regering al haar krachten voor inzet. Dat hebben we zowel in Lima als in Bogota laten zien.
Mijn regering hecht bijzonder veel belang aan het onderhouden van de best mogelijke betrekkingen met de zusternaties van het continent. Het is ons fundamentele doel om alle banden aan te halen die onze blijvende vriendschap met de Argentijnse Republiek zullen vergroten, en de obstakels weg te nemen die de verwezenlijking van dit doel in de weg staan. De abnormale toestand van onze betrekkingen met de Republiek Bolivia is in strijd met de doelstellingen van beide volkeren en daarom zullen wij alles in het werk stellen om deze betrekkingen te normaliseren.
Alles wat we hebben besproken op politiek, economisch, cultureel en internationaal gebied is de taak van een hele natie, niet van één man of één regering.
Tussen november en februari is het aantal arbeiders dat moest overgaan tot staken, gedaald van 170.000 naar 76.000. De vereenzelviging van de Volksfront-regering met de arbeiders die haar successen en tegenslagen delen, heeft geschillen die voorheen onvermijdelijk waren, overbodig gemaakt. Dit jaar zijn er geen stakingen geweest in de steenkool-, nitraat-, koper-, ijzer- en textielindustrie, de gezondheidszorg, het onderwijs of de spoorwegen. Met andere woorden, er zijn geen stakingen geweest in de sectoren die van vitaal belang zijn voor de vooruitgang van het land.
Ik wil benadrukken dat voor het eerst in Chili vrijwilligerswerk op permanente basis is ingevoerd in sommige staatsbedrijven. En ook dat het voor het eerst op alle gebieden van het nationale leven en op grote schaal wordt gedaan, van Arica tot aan de Straat van Magellan. Soldaten, priesters, studenten, arbeiders, vrije beroepen en winkeliers, oud en jong, nemen vrij, spontaan en in hun eigen tijd deel aan de gemeenschappelijke taken. Het is een veel creatievere ontwikkeling dan werken met winstoogmerk. En het is een welsprekend antwoord aan degenen die, binnen en buiten Chili, dingen willen geloven die nooit gebeurd zijn en nooit zullen gebeuren. In dit land is er en zal er een regering zijn die weet welke methoden zijn toe te passen en wanneer. Als president neem ik hiervoor de verantwoordelijkheid op mij.
De grote verwezenlijkingen die voor ons liggen, zullen afhangen van de verantwoordelijke en vastberaden identificatie van de arbeider met zijn eigen echte belangen, die verstrekkender zijn dan de kleine of grote problemen van deze dag, deze maand of dit jaar. In de solidariteit van de arbeiders en hun politieke vertegenwoordiger, het Volksfront, hebben we een onoverwinnelijk instrument.
Zij die leven van hun werk hebben vandaag de politieke leiding van de staat in handen. Het is de hoogste verantwoordelijkheid. De opbouw van het nieuwe maatschappelijke regime is gebaseerd op het volk dat hoofdrolspeler en rechter is. Het is aan de staat om te leiden, organiseren en sturen, maar nooit om de wil van de arbeiders te vervangen. Zowel op economisch als op politiek gebied moeten de arbeiders het recht behouden om te beslissen. Dit bereiken betekent de triomf van de Revolutie.
Het volk vecht voor dit doel. Ze vechten met de legitimiteit die voortkomt uit het respecteren van democratische waarden – met de zekerheid die ons programma geeft – met de kracht van de meerderheid – met de passie van de revolutionair.
We zullen overwinnen!