Иво Андриќ

Приказна од Јапонија


Напишано: 1919
Извор: Ivo Andrić, "Ex Ponto, Nemiri, Lirika", 75-76 str.
Превод: Здравко Савески
Техничка обработка: Здравко Савески
Онлајн верзија: јули 2017


За владеењето на царицата Ау-Унг, беше меѓу осудените Тристапедесетмина завереници прогонет и поетот Мори Ипо.

Три години проживеа на најмалиот од Седумте острови, во куќарка од рогозина. А кога царицата се разболи и нејзината моќ почна сè повеќе да опаѓа, нему му успеа, како и на мнозина од Тристапедесетмината, да се врати во главниот град Едо. Престојуваше на крајот од градот во едно крило од некоја свештеничка зграда.

Граѓаните, сити од крвавото господство на лудата и сурова царица, го засакаа поетот, а пак оние од Тристапедесетмината му беа неразделни другари. Од рака на рака одеа неговите кратки стихови за јунаштвото и смртта, а неговата добра насмевка беше во нивните расправи како збор кој одлучува.

Тогаш се случи од отровот на сеопштата омраза да умре царицата наспроти сите очекувања нагло. Нејзините палави дворјани се разбегаа, а таа лежеше надуена и огромна во пустиот дворец и немаше никој кој да ја погреба.

Брзо се собраа Тристапедесетмината завереници и ја презедоа власта. Си поделија помеѓу себе чинови и должности и почнаа да владеат со единственото царство на Седумте острови.

Кога во дворецот на некогашната царица беше првото свечено заседание, се преброија Тристапедесетмината и забележаа дека еден нема, а кога се прочита списокот на сите завереници, се виде дека го нема поетот Мори Ипо. Не сакаа да заседаваат без неговиот глас и веднаш испратија роб со двоколка по него. По некое време се врати робот со празна кола; кажано му било дека Мори Ипо отпатувал и дека за заседанието на Тристапедесетмината оставил писмена порака. Најстариот во заседанието го прими свитканиот лист и го предаде на началникот на државните учени, а овој почна на глас да чита:

„Мори Ипо ги поздравува, на разделба, другарите свои, завереници!

Ви благодарам, другари мои, на заедничкото страдање и на вербата во победата и ве молам да ми простите што не можам со вас да ја делам и власта како што ја делев борбата. Но поетите се – за разлика од другите луѓе – верни само во неволјата, а ги напуштаат оние на кои им е добро. Ние, поетите, сме за борба родени; страшни сме ловци, но од пленот не јадеме. Тенка е и невидлива преградата што ме дели од вас, но зарем не е и острицата на мечот тенка па сепак смртоносна; без штета по својата душа не би можел преку неа до вас, зашто ние поднесуваме сè освен власта. Затоа ве оставам, другари завереници, и одам да побарам дали има некаде некоја мисла што не е остварена и стремеж кој не е извојуван. А вие владејте разумно и среќно, но ако дојде некогаш на нашето царство од Седум острови некаква беда и искушение и биде потребна борба и утеха во борбата, побарајте ме, ве молам.“

Тука претседателот на заседанието, кој беше малку наглув, го прекина читањето и со старечка нестрпливост, со негодување во гласот рече:

– Каква беда може да ја снајде царштината за време на праведното и слободоумно владеење на Тристапедесетмината!?

Сите пратеници климнаа со главите; постарите се потсмевнаа презриво и сожаливо: Каква беда?! Читањето не се продолжи, туку започна расправата за Законот за увоз и царина.

Само началникот на државните учени ја прочита до крај поетовата порака, но во себе, а потоа ја замота и ја смести во архивата на некогашната царица.